الشرح

حدیث مذکور در مورد برده ای است که از آنِ قومی فقیر می باشد و گوش برده ای را قطع کرده که صاحبان وی ثروتمند هستند؛ لذا صاحبان برده ای که مرتکب این کار شده، نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم می آیند و از فقیر بودن خود خبر می دهند؛ بنابراین رسول الله صلی الله علیه وسلم برای آنها چیزی به عنوان دیه مشخص نمی کند. و دلیل آن این بوده که فرد جنایتکار کوچک بوده و به همین دلیل بر عمل وی چیزی مترتب نمی شده است. و برخی از علما می گویند: قصاص در این مورد جاری نمی گردد چون این برده پسر بچه ای بیش نبوده است؛ اما دیه در کمتر از قتل نفس بر عهده ی عاقله ی او می باشد؛ و عاقله ی وی فقیر بودند، به همین دلیل رسول الله صلی الله علیه وسلم دیه را از آنها ساقط نمود؛ و از طرفی به اجماع علما جنایتی که کودکی عمدا انجام دهد، در حکم جنایتی است که از روی خطا و اشتباه انجام شده است. و بر عاقله ی وی دیه ای واجب نشد، چون فقیر بودند. و دیه بر عاقله واجب نیست مگر زمانی که ثروتمند باشند. و چه بسا رسول الله صلی الله علیه وسلم دیه ی او را از بیت المال پرداخت کرده باشد.