الشرح

Bir adam Peygamber efendimize gelip Allah için hicret edip, O’nun yolunda cihad etme isteğini ve sevgisini haber vermişti. Bu adam arkasında anne ve babasını bırakmıştı. Ebu Davut’un rivayetinde öldürülmesinden korktukları için "o ikisi ağlamaktadır." lafzı gelmiştir. Bu adam Allah rasulü -sallallahu aleyhi ve sellem-'den yapmak istediği şeyi onaylamasını bekliyordu. Nebi -sallallahu aleyhi ve selem- ona; "Anne-babandan biri sağ mı?” diye sordu. Her ikisi de sağdır dedi. Allah'tan sevap ister misin? Evet dedi. Öyle ise anne-babanın yanına dön, onlara güzel bir şekilde eşlik et." dedi. Ebu Davut’taki rivayette "Onlara dön o ikisini ağlattığın gibi onları güldür.” olarak gelmiştir. Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- o kişiyi anne ve babasının yanına dönüp onlara en iyi şekilde eşlik etmesi için geri göndermiştir. Bu da o kimse için en evla ve gerekli olanıdır. Muhakkak ki onları razı etmek, onlara itaat etmek, hizmetlerinde bulunmak nefisle mücadeledendir. Buharî ve Müslim’in rivayetinde şöyle gelmiştir: "Senin cihadın onlar hakkında gayret gösterip, çabalamandır." Başka bir hadiste bu açıkça beyan edilmiştir. Muhakkak ki ana-babaya iyilik etmek, ihsanda bulunmak, onlara itaat etmek Allah yolunda cihat etmekten daha faziletlidir. İbn-i Ömer -radıyallahu anhuma-nın rivayetinde geldiği gibi: Bir adam Rasulullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'in yanına geldi ve hangi amelin daha faziletli olduğunu sordu. O da namazdır, dedi. Sonra hangisidir diye sordu. Nebi -sallallahu aleyhi ve selem- cihattır dedi. Muhakkak ki benim annem babam vardır, diye söyleyince; Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- de "Ana babana iyilik etmen hayırdır." dedi. Bu hadisi İbn Hibban rivayet etmiştir. Bu hadisi şerif ana-babaya iyilikte bulunmanın cihat etmekten daha faziletli olduğuna delalet eder. Ancak farz olan cihat bundan müstesnadır. Şüphesiz ki farz olan cihat o kimseye zorunlu olduğu için Ana-babanın itaatinden önce gelir.