الشرح

«Adam hesaba çekildi» yani Allah Teâlâ, onu yapmış olduğu ameller üzerine hesaba çekti. «Sizden öncekilerden» yani önceki ümmetlerden. «Onun hayırlı hiçbir ameli bulunmadı» yani Allah Teâlâ’ya yakınlaştıran salih amellerden bulunamadı. «Fakat insanlarla düşüp kalkardı; zengindi. Onlara borç verirdi ve hizmetkârlarına fakirin borcunu affetmelerini emreylerdi.» Borçları tahsil etme esnasında hizmetkarlarına zor durumda olan ve ödemeye güç yetiremeyen fakir borçlulara müsamaha göstermelerini yahut onların borcunu affetmelerini emrederdi. «Allah -Azze ve Celle-: Biz buna ondan daha layığız; onu affedin!» buyurdu. Yani onu, insanlara olan ihsan/iyilik, gösterdiği kolaylık ve yumuşaklık sebebi ile Allah onu mükâfatlandırıp bağışladı.