الشرح

از عمر بن خطاب رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «الله با اين کتاب (قرآن)، برخی از مردم را بلند نموده و گروهی ديگر را خوار و زبون می کند»؛ یعنی: عده ای از مردم به این قرآن روی آورده و آن را تلاوت نموده و می خوانند؛ الله متعال مرتبه ی برخی از آنان را در دنیا و آخرت بلند می گرداند و برخی را توسط قرآن در دنیا و آخرت خوار و زبون می نماید. هرکس به این قرآن عمل کند و اخبار آن را تصدیق کند و اوامر آن را اجرا نماید و از نواهی آن دوری کند و به روش آن اقتدا نموده و به اخلاق قرآنی که همه اش نیکوست، آراسته شود، الله متعال در دنیا و آخرت او را بلند می دارد؛ زیرا قرآن اصل و منبع و کل علم است و الله متعال می فرماید: «يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ» [مجادله: 11] «الله مقام [و درجاتِ] کسانی از شما را که ایمان آورده اند و کسانی را که علم داده شده اند بالا می برد»؛ و در آخرت، به وسیله ی آن، مقام اقوامی را در بهشت های پر نعمت بالا می برد. اما کسانی که توسط قرآن خوار و زبون می شوند، گروهی هستند که قرآن را به خوبی قرائت می کنند، اما از آن روی گردانده و - پناه بر الله - اخبارش را تصدیق نمی کنند و با عناد و سرکشی به احکام آن عمل نکرده و اخبار آن، از جمله بیان داستان پیامبران گذشته، روز قیامت و امثال آن را انکار می کنند و - پناه بر الله - در آن تردید نموده و بدان ایمان نمی آورند. و چه بسا قرآن را تلاوت نموده و همزمان آن را انکار نمایند. و نه اوامر آن را اجرا نموده و نه از نواهی آن اجتناب می کنند. اینها کسانی هستند که الله متعال در دنیا و آخرت ایشان را خوار و زبون می دارد. والعیاذ بالله.