الشرح

عبدالله بن ابی اوفی رضی الله عنه خبر می دهد که باری رسول الله صلی الله علیه وسلم با دشمن روبرو شد و منتظر ماند و جنگ را تا پس از زوال آفتاب آغاز نکرد؛ پس از زوال آفتاب، در میان صحابه برخاست – که معمولا این کار را بعد از نماز انجام می داد – و به سخنرانی پرداخت و آنها را از تمنای روبرو شدن با دشمن که با نوعی عجب و خودپسندی همراه است، نهی کرد؛ و توصیه نمود از الله عافیت بخواهند. سپس فرمود: «و چون با آنها روبرو شدید، صبر کنید». یعنی اگر الله متعال جنگ با آنها را مقدر نمود و به رویارویی با دشمن مبتلا شدید، در این هنگام صبر کنید و بی تابی نکنید و بدانید که یکی از دو نیکی برای شما خواهد بود؛ یا الله متعال شما را بر دشمن تان یاری می کند و غلبه و پیروزی از آن شما خواهد بود و به این ترتیب الله متعال شکست دشمن در دنیا و ثواب و پاداش در آخرت را برای شما میسر می گرداند؛ و یا اینکه بعد از تلاش و جهاد مغلوب شده و شکست می خورید و به ثواب و پاداش اخروی دست می یابید. اما اینکه فرمود: «بدانید که بهشت زیر سايه ی شمشيرهاست». به این معناست که جهاد وسیله ی رفتن مسلمان به بهشت می باشد. سپس رسول الله صلی الله علیه وسلم به درگاه پروردگارش و با توسل به شریعتی که نازل کرده و قدرت کاملش دعا می کند و از او می خواهد که مسلمانان را بر دشمن شان یاری نموده و پیروز بگرداند. چراکه توفیق تنها از جانب الله است.