الشرح

اگر کسی بخواهد حقیقت دنیا را در مقایسه با آخرت بداند، باید انگشت خود را در آب دریا فرو برده و سپس بیرون آورده و ببیند با چقدر از آب دریا همراه است؟ طبعا در برابر دریا آبی به همراه ندارد؛ و این معنا و حقیقت دنیا نسبت به آخرت می باشد؛ چنانکه کوتاهی مدت دنیا و از بین رفتن لذت های آن هرگز قابل مقایسه با بقای آخرت و استمرار لذت ها و نعمت های آن نیست؛ و مقایسه ی این دو مانند مقایسه ی آب باقی مانده بر سر انگشت با بقیه ی دریا می باشد. الله متعال می فرماید: «فَمَا مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فِي الآخِرَةِ إِلاَّ قَلِيلٌ»: «کالای زندگى دنیا در برابر آخرت، جز اندكى نیست». همه ی نعمت ها و لذت های دنیایی که به انسان داده شده، تنها برای مدت کوتاهی از آنها بهره مند می شود که البته با ناگواری های فراوانی همراه است و در کنار ناراحتی ها و ناخرسندی هاست و انسان برای مدت کمی جهت ریا و فخرفروشی به آنها آراسته می شود و چیزی نمی گذرد که همه ی اینها از بین می رود و پس از آن چیزی جز حسرت و ندامت برای او نخواهد بود: «وَمَا أُوتِيتُم مِّن شَيْءٍ فَمَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَزِينَتُهَا وَمَا عِندَ اللَّهِ خَيْرٌ وَأَبْقَى أَفَلَا تَعْقِلُونَ»: «و آنچه به شما داده شده است، بهره[ی گذرا] و زینتِ زندگی دنیاست؛ و آنچه نزد الله است، بهتر و پایدارتر است. آیا نمی اندیشید؟». بنابراین نعمت های باقی و همیشگی که الله متعال آماده کرده و زندگی گوارایی که تدارک دیده و قصرها و شادی هایی که فراهم آورده است، همگی در صفت و کمیت بهتر و باقی تر بوده و همیشگی و ابدی هستند.