شهدا پنج گروه اند: طاعون زده (=کسی که در اثر وبا بميرد)، آن که به درد شکم بميرد، کسی که در آب غرق شود، کسی که زير آوار فوت نمايد و کسی که در راه الله - در ميدان جهاد - کشته…

شهدا پنج گروه اند: طاعون زده (=کسی که در اثر وبا بميرد)، آن که به درد شکم بميرد، کسی که در آب غرق شود، کسی که زير آوار فوت نمايد و کسی که در راه الله - در ميدان جهاد - کشته شود.

از ابوهريره رضی الله عنه روایت است که می گويد: رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: «الشُّهَدَاءُ خَمْسَةٌ: المَطْعُونُ وَالمَبْطُونُ، وَالغَرِيقُ، وَصَاحِبُ الْهَدْمِ، وَالشَّهِيدُ في سَبِيلِ اللهِ»: «شهدا پنج گروه اند: طاعون زده (=کسی که در اثر وبا بميرد)، آن که به درد شکم بميرد، کسی که در آب غرق شود، کسی که زير آوار فوت نمايد و کسی که در راه الله - در ميدان جهاد - کشته شود». و در روایتی آمده است: «مَا تَعُدُّونَ الشُّهَدَاءَ فِيكُمْ؟»: «شما چه کسانی را شهيد به شمار می آوريد؟». گفتند: ای رسول خدا، هرکس در راه الله کشته شود، شهيد است. فرمود: «إنَّ شهَدَاءَ أُمَّتِي إِذَاً لَقَليلٌ»: «در اين صورت شهيدان امتم اندک اند». پرسيدند: ای رسول خدا، پس چه کسانی شهيد هستند؟ فرمود: «مَنْ قُتِلَ في سَبيلِ الله فَهُوَ شَهِيدٌ، وَمَنْ مَاتَ فِي سَبيلِ الله فَهُوَ شَهِيدٌ، وَمَنْ مَاتَ في الطَّاعُونِ فَهُوَ شَهِيدٌ، وَمَنْ مَاتَ في البَطْنِ فَهُوَ شَهِيدٌ، وَالغَرِيقُ شَهِيدٌ»: «هرکس در راه الله کشته شود، شهيد است؛ هرکس در راه الله بميرد، شهيد است؛ هرکس در اثر طاعون (=وبا) بميرد، شهيد است؛ هرکس به دردِ شکم بميرد، شهيد است؛ و آن که در آب غرق شود، شهيد است».

[صحیح است] [متفق علیه]

الشرح

به طور کلی شهدا پنج دسته هستند؛ کسی که دچار طاعون شود و بمیرد، کسی که در اثر بیماری شکمی بمیرد، کسی که غرق شود و جان خود را از دست بدهد به شرطی که سفر دریایی وی از سفرهای حرام نباشد، یا در سیل و طوفان و موارد مشابه جان خود را از دست بدهد، کسی که زیر آوار جانش را از دست بدهد مثلا دیوار بر او خراب شود؛ و کسی که در در جهاد بمیرد که برترین انواع شهدا می باشد. همچنین کسی که در راه الله به سببی جز جنگ و درگیری بمیرد شهید است؛ از میان شهدای نامبرده جز کسی که در جهاد کشته شده است، چهارتن دیگر، فقط در احکام آخرت شهید محسوب شده و در دنیا غسل می شوند و بر آنها نماز خوانده می شود. ناگفته نماند که عدد مذکور در این حدیث از باب حصر نیست، به این معنا که تعداد شهدا بیش از این پنج دسته می باشد.

التصنيفات

فضيلت جهاد