الشرح

عرایا جمع «عریة» به این معناست که: کسی به وقت رسیدن خرمای تازه تمایل به خوردن آن داشته باشد اما به جهت فقری که دارد نتواند آن را تهیه کند اما چون خرمای خشک دارد، با خرمای خشک، خرمای روی نخل را می خرد؛ به شرطی که خرمای تازه به اندازه ی پنج وسق در نظر گرفته شود. چون مساله ی عرایا در اصل حرام بوده و به سبب نیاز و تنها به اندازه ی نیاز مباح می باشد. بنابراین فقط به مقدار پنج وسق یا کمتر از آن اجازه داده شده است. چون استفاده از همین مقدار خرمای تازه، کفایت می کند؛ و اصل این است که ربای فضل حرام می باشد چنانکه وقتی از رسول الله صلی الله علیه وسلم در مورد فروختن خرمای تازه به خرمای خشک سوال می شود، می فرماید: «أَيَنْقُصُ الرُّطَبُ إِذَا يَبِسَ؟»: «آیا وقتی خرمای تازه خشک شود، وزن آن کاسته می شود؟» گفتند: بله؛ فرمود: «فَلَا إِذًا»: «در این صورت چنین معامله ای درست نیست». و این حدیث صحیح می باشد.