الشرح

‘’el-Arâyâ’’ kelimesi "Ariyye " teriminin çoğuludur. Manası ise; fakir olup, sadece kuru hurmaya sahip olan bir kimsenin rutab (taze hurma'yı) ilk vaktinde yemek isteyip, henüz taze hurma ağacı dalındayken karşılığında kuru hurma verip satın almasıdır. Ancak izin verilen miktar beş vesk'dır (612 kg). Asıl itibariyle haram olan ‘’el-Arâyâ’’ satışı ihtiyaç sebebiyle, genel olarak ihtiyaç miktarınca mubah olmuştur. İzin verilen miktar da beş vesk (612 kg) ya da daha azıdır. Çünkü bu miktar ile rutab (taze hurma)'ya olan ihtiyaç giderilir/yeterlidir. Burada haram kılınmasının aslı fazlalık faizidir. Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem'e- taze hurmanın kuru hurma ile satılması hakkında soru sorulunca " Taze hurmanın vezni kuruyunca azalıyor mu?" diye karşılı vermiştir. Sahabeler de " Evet" deyince "Öyleyse olmaz" diye buyurmuştur. Bu hadis sahihtir. Dört sünen ve müsned kitaplarında rivayet olunmuştur.