الشرح

همسایگان حقوقی نسبت به هم دارند که رعایت آنها واجب است؛ رسول الله صلی الله علیه وسلم به ارتباط با همسایه تشویق می کند و یادآور می شود که همواره جبریل ایشان را در مورد همسایه توصیه کرده است تا جایی که گمان برده همسایه از همسایه ارث خواهد برد؛ چراکه حق و حقوق همسایه زیاد بوده و نیکی به او واجب است. بنابراین باید در بین همسایگان رفتار مسالمت آمیز و برخورد نیکو حاکم باشد و حقوق همسایگی رعایت شود و همسایگان از شر گفتار و کردار هم در امان باشند. از مصادیق همسایگی خوب و رعایت حق همسایگی، این است که همسایگان در مواردی که ضرر و زیان زیادی را متوجه آنها نمی کند و برای همسایه منفعتی را به دنبال دارد، رفتاری توام با بذل و بخشش و تسامح داشته باشند؛ چنانکه اگر همسایه خواست میخی به دیوار همسایه اش بکوبد، در صورتی که نیازی به این کار داشت و از کوبیدن میخ، ضرری متوجه صاحب دیوار نمی شد، بر صاحب دیوار واجب است به همسایه اش اجازه دهد میخی به دیوارش بکوبد که از آن منفعتی حاصل نموده و به آن نیاز دارد و از طرفی ضرری متوجه صاحب دیوار نمی شود؛ و اگر اجازه ندهد، حاکم او را مجبور به اجازه دادن می کند. اما اگر ضرری در میان باشد یا اینکه نیازی به این کار نباشد، ضرر با ضرری مانند آن بر طرف نمی شود؛ چراکه اصل در حق مسلمان، ممنوعیت آن است و اجازه دادن بر وی واجب نیست. به همین دلیل وقتی ابوهریره رضی الله عنه مراد شارع از این سنت موکد را می داند، اعراض و روی گردانی آنها از عمل به آن را منکر می شود و تهدید می کند که آنها را به اقامه ی آن ملزم می گرداند؛ چون همسایه حقوقی دارد که الله متعال فرض نموده و رعایت آنها واجب می باشد. و علما اجماع دارند که در صورت ایجاد ضرر و زیان برای همسایه، کوبیدن میخ به دیوار او روا نیست مگر اینکه به این کار اجازه دهد. و دلیل آن این حدیث رسول الله صلی الله علیه وسلم می باشد که می فرماید: «لا ضَرَرَ وَلا ضِرَارَ»: «هيچ ضرری را برای خود و ديگران نخواهيد».