الشرح

Hanif olan şeriat, Müslüman toplumun fertleri arasında meydana gelecek düşmanlık ve kini ortadan kaldırmak hususunda çaba sarf etmektedir. Bu çaba, şu delilde birazdan zikredeceğimiz üzere açıkça ortaya çıkmaktadır: Şeriat, ticari malın fiyatının satın alma kastı dışında artırılmasını yasaklamıştır. Bu şekildeki bir satışta satıcının faydası için fiyatın artırılması ve müşterinin zararına olacak şekilde fiyatın yükseltilmesi vardır ki şeriat bunu yasaklamıştır. Böyle bir satış müşterilere yalan söyleme ve onları aldatma içermektedir. Aynı şekilde bu, tuzak kurma ve aldatma ile fiyatı artırma içermektedir. Şehirlinin, köylünün malını satmasını da yasaklamıştır. Bunda da şehirlinin köylünün malının fiyatını tekelinde tutması vardır. Böyle bir satışta müşterilerin istifade edeceği bir fayda kalmıyordu. Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur: «İnsanları (kendi) hallerine bırakınız. Allah onları birbirleri ile rızıklandırır.» Malı, sahibi sattığı zaman o malda müşteriler için fayda vardır. Şehirlinin, köylünün malını satmasındaki yasaklılık da mukim olan kimseler için bir kısıtlama vardır. Aynı şekilde kişiye, kardeşinin dünürlüğü üzerine dünürlük etmeyi, ilk dünür olan kimsenin evlenme talebinden vazgeçtiğini bilinceye kadar haram kılmıştır. Başkasının nikâh sözleşmesinin üstüne bir sözleşme talebinde bulunmak, kin ve düşmanlığa sebep olur. Kadının, kocasının diğer eşinin rızkının kesilmesi ve aralarına kötülük meydana gelmesi için kocası ile kocasının diğer eşi arasına fitne sokarak onu boşamasını istemesi de haram kılınmıştır. Böyle olduğu takdirde koca ile diğer eşinin arısı açılır. Bu haramdır. Zira aralarında düşmanlık ve kinin peydah olmasına ve boşanmış kadının rızkının kesilmesine yol açtığı için büyük bir bozgun içermektedir. Bu durum kadının, eşinin diğer hanımının kabındaki hayrın sona ermesini istemesi şeklinde kinaye ile anlatılmıştır. Bundan kasıt, nikah ve nikahın gerektirdiği nafaka, elbise ve eşler arasındaki diğer haklarıdır.