الشرح

هرچه انسان عمر طولانی تری در اطاعت از الله متعال داشته باشد، نزدیکی وی به الله متعال بیشتر می شود. چون هر عملی که انجام می دهد او را به پروردگارش نزدیک تر می گرداند. بنابراین بهترین مردم کسی است که توفیق این دو امر را داشته باشد: عمر طولانی و عمل نیکو. عمر طولانی برای انسان خیری به دنبال ندارد مگر زمانی که عمل وی نیک و در اطاعت از الله متعال باشد؛ بلکه گاهی عمر طولانی برای او شر است و چیزی جز ضرر و زیان نمی باشد. چنانکه در حدیث دیگری آمده است: بهترین مردم چه کسی است؟ رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «مَن طالَ عمُرُه، وَحَسُنَ عَمَلُهُ»: «کسی که عمرش طولانی و کردارش نيکو باشد». و گفته شد: بدترین مردم چه کسی است؟ فرمود: «مَنْ طَالَ عُمُرُهُ وَسَاءَ عَمَلُهُ»: «کسی که عمرش طولانی بوده و عملش بد باشد». ابوداود و ترمذی این حدیث را روایت کرده اند. و الله متعال می فرماید: «وَلاَ يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ أَنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِّأَنفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدَادُواْ إِثْماً وَلَهْمُ عَذَابٌ مُّهِينٌ»: «و کسانی که کافر شدند، مپندارند که چون به آنان مهلت می دهیم به سودشان است. جز این نیست که به آنان مهلت می دهیم تا بر گناه [خود] بیفزایند و عذابی خفتبار [در پیش] دارند». بنابراین الله متعال به کفار مهلت می دهد؛ یعنی به آنان روزی و سلامتی و عمر طولانی و فرزند و همسر می دهد اما خیری برای آنها در بر ندارند و بلکه چیزی جز شر برای آنها نیستند؛ تا به گناه خود بیفزایند. پناه بر الله. طیبی رحمه الله می گوید: «ساعت ها و لحظه ها مانند سرمایه ی اصلی برای تاجر هستند؛ بنابراین باید آنها را در مسیری تجارت کند که برای وی سودمند باشد؛ و هرچه سرمایه ی اصلی انسان بیشتر شود، سود وی بیشتر خواهد بود؛ بنابراین کسی که از سرمایه اش در جهت درست استفاده کند، رستگار می شود و کسی که آن را ضایع کند، سودی نمی برد و دچار زیانی آشکار می گردد».