الشرح

تعدادی از صحابه از کنار جنازه ای گذشتند و به خوبی و استقامت وی بر شریعت الله گواهی دادند؛ زمانی که رسول الله صلی الله علیه وسلم تعریف آنان از وی را شنید، فرمود: «واجب شد». سپس از کنار جنازه ی دیگری گذشتند و به بدی وی گواهی دادند؛ پس رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «واجب شد». این بود که عمر بن خطاب رضی الله عنه گفت: اینکه دو بار در دو جا گفته شد، واجب شد، معنایش چه بود؟ رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «کسی که بر خوبی و استقامت وی شهادت دادید، بهشت بر او واجب شد؛ و کسی که به بدی او شهادت دادید، آتش بر او واجب شد». چه بسا این فرد مشهور به نفاق و مانند آن بوده است. سپس رسول الله صلی الله علیه وسلم خبر می دهد که هرکس راستگویان و اهل فضل و صلاح در مورد او شهادت دهند که مستحق بهشت یا دوزخ است، چنین می باشد.