الشرح

පෙර සිට පැවත එන පිළිවෙත්වල එකතුව ගැන නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමා ප්රකාශ කළ බව ආඉෂා (රළියල්ලාහු අන්හා) තුමිය විසින් මෙසේ දන්වා සිටියාය. පෙර සිට පැවත එන ධර්මතා යනු අල්ලාහ් කවර කරුණක් මත තම ගැත්තන් මවා ඇත්තේ ද එම මැවීම්හි ධර්මතාවයි. ඔවුන් ඒවා පුරුද්දක් ලෙස පිළිපැදිය යුත්තන් බවට පත් කළේය. සැබැවින්ම ඒවා යහපත් කටයුතු අතරිනි. මෙමගින් අදහන් කරනුයේ ආරෝග්යමත් ධර්මතාවය. ඊට හේතුව විකෘති වූ ධර්මතාවන්ට නොසලකා හරිනු ලැබෙන බැවිණි. නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම් තුමාගේ ප්රකාශය මෙසේය. “සෑම දරුවකුම පොදු ධර්මතාවන් මත ඉපදෙන්නේය. ඔහුව යුදෙව් බවට පත් කරන්නේත් කිතුනුවන් බවට පත් කරන්නේත් අග්නි වන්දනා කරුවන් බවට පත් කරන්නේත් ඔහුගේ දෙමව්පියන්ය.” ඒවා අතරින් පළමුවැන්න: “උඩු රැවුල කොට කිරීම” එනම් තොල මතුවන තරමට එය කපා හැරීමය. එසේ කපා හැරීමේදී පිරිසිදු භාවයක් පවතිනු ඇත. එමෙන්ම නාසයෙන් පිටවන දැයින් ප්රවේසම් විය හැක. සැබැවින්ම උඩු රැවුල තොලට පහළින් එල්ලෙමින් පවතින විට, ඒ ගැන නොළකා හරින්නන් යහපත් ලෙස කටයුතු කරන්නට බැලුව ද එම ස්ථානයේ විශාල වශයෙන් විකෘතිභාවයක් දිස්වන අතර ඔහු ගන්නා ආහාර පාන ද එහි තැවරෙන්නට බලයි. එබැවින් උඩු රැවුල බාමින් හෝ කැපීමෙන් හෝ එය පිළිවෙලට සකස් කර ගත යුතුය. දින හතළිහකට වඩා වැඩියෙන් එය අතහැර නොදැමිය යුතුය. අනස් (රළියල්ලාහු අන්හු) තුමා විසින් වාර්තා කරන ලද හදීසයක් මුස්ලිම් තුමා මෙසේ දන්වා ඇත. “උඩු රැවුල කොට කිරීම, නියපොතු කැපීම, කිහිලි රෝම ඉවත් කිරීම, ලිංගෙන්ද්රීය රෝම ඉවත් බෑම යනාදිය දින හතළිහකට වඩා වැඩි කාලයක් අප අත් නොහරින මෙන් පවසා අපට ඒ සඳහා කාලය නියම කළේය. “යටි රැවුල වැවෙන්නට හැරීම” යටි රැවුල යනු නිකටෙහි හා කම්මුලෙහි වැවෙන දෑය. එය වැවෙන්නට හැරීම යනු එය බෑමෙන්, සුළු හෝ වැඩි වශයෙන් කොට කිරීමෙන් එයට හානියක් නොකර සම්පූර්ණයෙන්ම අතහැර දැමීමයි. වැවෙන්නට හැරිම යනු අධිකත්වය හා පූර්ණත්වය යන අදහසින් ද ගනු ලැබේ. ඒ අනුව අධික ලෙස වැවෙන්නට ඉඩ හරින්න. බහුල ලෙස වැවෙන්නට ඉඩ හරින්න යන්නයි. උත්තරීතර අල්ලාහ් ‘අෆා’ යන පදය මෙසේ ප්රකාශ කර ඇත: ‘දෙදෙනාම අතහැර දමන තෙක්’. රැවුල වැවෙන්නට ඉඩ හරින මෙන් නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) කළ නියෝගය ‘වෆ්ෆරූ’ (පූර්ණව තබන්න), ‘අර්හූ’ (එල්ලෙන්නට හරින්න), ‘අඃෆූ’ (අත්හරින්න) යනාදී විවිධ පද භාවිතයෙන් හදීස්වල සඳහන් වී ඇත. මේ සියල්ල පෙන්වා දෙනුයේ එය පවතින්නට, එය පූර්ණව වැවීමට, එයට බාධා නොකරන්නට වූ නියෝගය පෙන්වා දෙයි. ඒ අනුව එහි තත්ත්වයන්ගෙන් තවත් තත්ත්වයක් වෙත ඔහුගේ යටි රැවුල බෑම මුස්ලිම්වරයාට සුදුසු නොවන බවයි. එසේ සිදු කළේ නම් නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාගේ මාර්ගයට විරුද්ධව කටයුතු කළේය. ඔහුගේ නියෝගයට පිටු පෑවේය. දේව ආදේශකයින්ට සමානව කටයුතු කිරීමෙහි වැටුණේය යන්නයි. “දත් මැදීම” සැබැවින්ම දත් මැදීමත් ෂරීආව දිරි ගැන්වූ පොදු ධර්මතා කරුණු අතරින් එකකි. එය “මුඛය පිරිසිදු කරන්නක් මෙන්ම පරමාධපතිට තෘප්තිය ඇති කරන්නකි” එබැවින් එය සෑම අවස්ථාවකම දහම් ගත කර ඇත. නමුත් වුළූ ගැනීම, සලාතය, නින්දෙන් අවදි වීම, කට වෙනස් වීම, දත් කහවීම යනාදී අවස්ථාවන්වල වඩාත් උවමනාවෙන් කළ යුතු වේ. “නාසයට ජලය යවා පිරිසිදු කිරීම” එනම්, නාසයට ජලය යවා පිරිසිදු කිරීමද පෙර සිට පැවත එන ධර්මතාවකි. සැබැවින්ම එය ලෙඩ රෝගවලට බලපාන කිලිටි නාසයෙන් ඉවත් කිරීම හා පිරිසිදු කිරීමකි. නාසය පිරිසිදු කිරීම වුළූ ධෝවනය කරන අවස්ථාවේ මෙන්ම නාසය පිරිසිදු කිරීමට අවශ්ය වෙනත් අවස්ථාවන්හි ද එසේ ජලය යවා පිරිසිදු කර ගත යුතුව ඇත. මෙය මිනිසාගෙන් මිනිසාට වෙනස් වේ. ඇතැමුන්ට වූළුෑ ධෝවනයෙහි පමණක් ප්රමාණවත් වන අතර ඇතැමුන්ට වැඩි වාර ගණනාවක් සිදු කිරීමට අවශ්ය වන්නේය. ඒවා අතරින් තවත් කරුණක් වන්නේ: එනම් පැවත එන තවත් පිළිවෙතක් වනුයේ කට කාරා සේදීමය. සැබැවින්ම එයද පෙර පැවත එන ධර්මතාවකි. කට හා නාසය යනු අධික ලෙස කිලිටි ඇතිවන ස්ථානයකි. ඒ දෙක ගැන සැලකිලිමත් වීම පෙර සිටම පැවත එන්නකි. නියපොතු කැපීමත් එම කරුණු අතරට ඇතුළත් වේ. මෙමගින් අදහස් කරනුයේ දෑත් හා පාදවල ඇති නියපොතුය. ඉහත සඳහන් හදීසයට අනුව දින හතළිහකට අධිකව ඒවා අතහැර නොදැමිය යුතුය. “දහඩිය රැඳෙන ස්ථාන සෝදා හැරීම” එනම් ඇතුළාන්ත හා මතුපිට ඇගිලි කරු සෝදා හැරීමය. රැළි වැටීම හා හැකිළීම හේතුවෙන් ඒවායෙහි කිලිටි රැස් වෙයි. එබැවින් ඒ වෙත ජලය නොපිවිසෙයි. අතුල්ලා ඒ මත අනෙක් අතින් මැදීමට වගබලා ගත යුතුයි. එවිට ජලය ඒ වෙත පිවිසෙනු ඇත . ඒ ගැන සැළකිලිමත් වීම ද ධර්මතා අතරින් වන්නේය. එමෙන්ම කන් පෙති, කලවා ඇතුළත කොටස හා බොහෝ විට ආවරණය වී ඇති වෙනත් ස්ථාන මෙන් දහඩිය හේතුවෙන් හෝ වෙනත් කරුණු හේතුවෙන් හෝ කිලිටි රැස්වෙන ශරීරයේ සෑම ස්ථානයක්ම එයට ඇතුළත් වන්නේය. “කිහිලි රෝම ඉවත් කිරීම” පැවත එන තවත් ධර්මතාවක් වන්නේ කිහිලි රෝම ඉවත් කිරීමය. එනම් එහි මුලින්ම ඇද දැමීම හෝ උගුලා හැරීමයි. එය වැඩි වශයෙන් දහඩිය රැඳෙන ස්ථානයක් මෙන්ම කිලිටි රැස්වන ස්ථානයකි. ඒ සමගම දුඟද වෙනස් වන්නේය. පෙර සඳහන් අනස් (රළියල්ලාහු අන්හු) තුමා වාර්තා කළ හදීසයට අනුව දින හතළිහකට වඩා වැඩියෙන් එයද අතහැර නොදැමිය යුතුය. එය ශක්තිමත්ව පිහිටියද එය උගුලා දැමීම වඩාත් උතුම් වන්නේය. නමුත් එසේ උගුලා දැමීම අසීරු කාර්යයක් වූ විටෙක එසේ බෑම හෝ ඉවත් කරන වෙනත් උපකරණයක් භාවිතා කිරීම වරදක් නැත. ඊට හේතුව ඉන් බලාපොරොත්තු වනුයේ ඒවා ඉවත් කිරීම හා අදාළ ස්ථානය පිරිසිදු කීරම වන බැවිනි. එමගින් ද එය සිදු වන්නේය. “ලිංගෙන්ද්රීය රෝම බෑම” මෙයද පැවත එන ධර්මතාවන්ගෙන් තවත් කරුණකි. එනම් පිරිමියා හෝ වේවා කාන්තාව හෝ වේවා ඔවුන්ගේ ලිංගය අවට වැවී ඇති රෝම ඉවත් කිරීමය. එය බෑමෙන් හෝ උගුලා දැමීමෙන් හෝ කොට කිරීමෙන් හෝ නවීන උපකරණ භාවිතයෙන් හෝ ඉවත් කළ හැක. ඉන් බලාපොරොත්තු වන්නේ ද පිරිසිදු කමයි. එමගින් අපේක්ෂා කරන කාර්යය සිදු වන්නේය. පෙර සඳහන් වූ අනස් (රළියල්ලාහු අන්හු) තුමාගේ හදීසය අනුව දින හතළිහකට වඩා වැඩියෙන් එය ද අත්හැර නොදැමිය යුතුය. “මළ මූත්රා කළ පසු ජලයෙන් පිරිසිදු කිරීම.” මෙයද එම ධර්මතාවන්ගෙන් එකකි. එය විග්රහ කර ඇත්තේ මළපහ කිරීමෙන් හෝ මූත්රා කිරීමෙන් පසු අදාළ ස්ථානය සේදීම ලෙසය. මෙම අදහස අම්මාර් ඉබ්නු යාසිර් (රළියල්ලාහු අන්හු) තුමා දැනුම් දුන් අබූ දාවූද් හා ඉබ්නු මාජා හි සඳහන් වාර්තාව තහවුරු කර සිටියි. එනම්: “පෙර සිට පැවත එන පිළිවෙත් අතරින් “කට කාරා සේදීම, නාසය හීරීම, පිරිසිදු කිරීම හා මළ මූත්රා කිරීමෙන් පසු පිරිසිදු කිරීම: එනම් ලිංග හා ගුද මාර්ගවලින් පිටවන දෑ ජලය, ගල්, රෙදි කඩක් හෝ පිසනයක් හෝ ඉවත් කිරීමට විශේෂිත වූ ද්රව්යයක් වැනි කුමක් හෝ දෙයකින් පිරිසිදු කිරීම. වාර්තාකරු මෙසේ පවසයි. ‘දහවැනි කරුණ මට අමතක විය. නමුත් එය උගුර පිරිසිදු කිරීම විය හැක.” මෙය වාර්තා කරු තුළ පැවති සැකයයි. මින් ලැබෙන පාඩම වනුයේ සැබැවින්ම මෙම කරුණු සියල්ලම මිනිසාගේ පෙනුම පූර්ණවත් කරයි. ඔහුව පිරිසිදු කරයි. හිංසා සහගත හා පිළිකුල් සහගත දෑ ඔහුගෙන් ඉවත් කරයි.