الشرح

"İman Yemenli'dir, hikmet de Yemenli'dir'' sözü ile burada anlatılmak istenilen hakkında ihtilaf edilmiştir. Denilmiştir ki: Manası imanın Mekke'ye nispet edilmesidir. Çünkü Yemen'in başlangıcı Mekke'dendir. Medine'ye göre Mekke, Yemen tarafındandır. Denilmiştir ki: Murad edilen imanın Mekke ve Medine'ye nispet edilmesidir. Şam'a göre onlar Yemen tarafındadırlar. Bu söze binaen Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- Tebuk'te iken bu söz sadır oldu. Denilmiştir ki: Bu söz ile söylenmek istenilen, Ensar'dır. Çünkü Ensar'ın aslı Yemen'dendir. İman onlara nispet edilmiştir. Çünkü Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem-'e yardım konusunda asıl olan onlardı. Sözün zahirine göre değerlendirilmesinde bir mani yoktur. Murad edilen Yemen ehlinin diğer doğu halkına göre daha üstün görülmesidir. Bundaki sebep ise doğu halkının ve diğerlerinin aksine büyük zorluklar olmadan imana boyun eğmeleridir. Kim bir şey ile vasıflandırılırsa ve bunu iyi yaparsa bu konudaki tam hali sebebiyle ona işaret olarak öyle bilinir. İmanın Yemenli olarak zikredilmesi yemen dışında diğer yerlerdeki kimselerin imanının yok sayılmasını gerektirmez. Yemen ehlinin imanından murad edilen, o zaman mevcut olanlardan olup her zaman ve her Yemen ehli için geçerli olan bir şey değildir. Çünkü bu ifade onu gerektirmez. Hikmetten murad edilen Allah'ın bilgisini kapsayan ilimdir. ''Rahman'ın nefesini Yemen tarafından hissediyorum'' sözünden anlaşılan mana; Mekke ehlinin zor, ızdırap ve üzüntüleriyle beraberdim. Allah Ensar ile beni bunlardan kurtardı. Yani Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- sıkıntılardan kurtulmayı Ensar'ın yardımıyla buldu. Onlar da Yemen'den idiler. Bunun üzerine bu hadis sıfat hadislerinden değildir. ''Küfür, fısk ve kalplerin katılığı deve ve keçi besleyenlerdedir" sözüne gelince; şüphesiz küfür, fısk, kalbin katılığı ve kabalığı develeri ve mallları çok olan, tarlalarında ve hayvanlarında sesleri çokça yükselen hoyrat ve kibirli kimselerdedir.