الشرح

بىرەرسىنىڭ رەسۇلۇللاھنى يۇنۇس ئىبنى مەتتادىن ئەۋزەل دېيىشى توغرا بولمايدۇ، مەتتا بەزى كىشىلەر گۇمان قىلغاندەك يۇنۇس ئەلەيھىسسالامنىڭ ئانىسى بولماستىن، بەلكى ئۇنىڭ ئاتىسى يۇنس ئىبنى مەتتا ئىنسانلارنى زۇلمەتلەردىن چىقىرىش ئۈچۈن ھىدايەت ۋە نۇر ئېلىپ كەلگەن ئاللاھ تائالانىڭ پەيغەمبەرلىرىدىن ئېسىل بىر پەيغەمبەردۇر. رەسۇلۇللاھ بۇ سۆزنى كەمتەرلىك يۈزسىدىن دېگەن، چۈنكى رەسۇلۇللاھنىڭ ئادەم بالىلىرىنىڭ ئەڭ پەزىلەتلىكى ئىكەنلىكى مەلۇم ياكى بۇ سۆزنى ئۆزىنىڭ ئىنسانلارنىڭ ئەڭ پەزىلەتلىكى ئىكەنلىكىنى بىلىشتىن ئىلگىرى دېگەن. ئاللاھنىڭ ئەلچىسى يۇنۇس ئەلەيھىسسالامنىڭ ۋەقەلىكىنى ئاڭلىغان كىشىنىڭ كۆڭلىگە ئۇنىڭ كەمچىل ئىكەنلىكى كىلىپ قىلىشىدىن ئەنسىرەپ، ئۇنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن ئۇنىڭ پەزىلىتىنى ئاشۇرۇپ، ئالاھىدە تىلغا ئالغان. سۇدى يۇنۇس ئەلەيھىسسالامنىڭ ۋەقەلىكىنى ئىبنى مەسئۇد ۋە باشقىلاردىن مۇنداق رىۋايەت قىلدى: ئاللاھ يۇنۇس ئەلەيھىسسالامنى نەيناۋا - ئىراقنىڭ موسىل شەھىرىگە توغرا كېلىدۇ - ئاھالىسىگە پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتتى، ئۇلار ئۇنى يالغانغا چىقاردى، يۇنۇس ئەلەيھىسسالام ئۇلارنى مۇئەييەن ۋاقىتتا ئازاب چۈشىدىغانلىق بىلەن ئاگاھلاندۇردى ۋە ئۇلارنىڭ يۇرتىدىن غەزەپلىنىپ چىقىپ كەتتى، ئۇلار ئازابنىڭ ئالامەتلىرىنى كۆرگەندە ئاللاھقا يىلىنىپ يالۋۇرۇپ، ئىمان ئېيتىشتى، ئاللاھ ئۇلارغا رەھىم قىلىپ، ئۇلاردىن ئازابنى كۆتۈرىۋەتتى. يۇنۇس ئەلەيھىسسالام كىتىپ، بىر كىمىگە چۈشتى، كىمە چۆكۈپ كەتكىلى تۇرغاندا ئۇلار دېڭىزغا تاشلايدىغان كىشى ئۈچۈن چەك تاشلاشتى، چەك ئۈچ قېتىم يۇنۇس ئەلەيھىسسالامغا چىققاندىن كىيىن، ئۇلار يۇنۇس ئەلەيھىسسالامنى دېڭىزغا تاشلىدى، بىر كىت يۇنۇس ئەلەيھىسسالامنى يۇتىۋەتتى، ئۇ: «پەرۋەردىگارىم! سەندىن باشقا ئىلاھ يوق، سەن پاكتۇرسەن، مەن ھەقىقەتەن (ئۆز نەپسىگە) زۇلۇم قىلغۇچىلاردىن بولدۇم، دەپ نىدا قىلدى»، ئاللاھ ئۇنىڭ دۇئايىنى ئىجابەت قىلىپ، كىتكە ئۇنى دېڭىز ساھىلىغا تاشلاشقا بۇيرىدى ۋە ئۇنىڭغا سايە تاشلاپ تۇرۇشى ئۈچۈن بىر كاۋا دەرىخىنى ئۆستۈرۈپ بەردى