الشرح

عبدالله بن عمر رضی الله عنهما غلامش یسار را - که برده اش بود و آزادش کرده بود - درحالی دید که پس از طلوع فجر و قبل از نماز فرض، نماز نفل می خوانَد و چه بسا که بیش از دو رکعت می خواند. پس گفت: «ای یسار، رسول الله صلی الله علیه وسلم بر ما وارد شدند درحالی که ما مشغول خواندن همین نماز بودیم»؛ یعنی: رسول الله صلی الله علیه وسلم آنها را درحالی دید که پس از طلوع فجر و پیش از نماز فرض، افزون بر دو رکعت سنت صبح، نماز نفل می خواندند؛ از این رو فرمود: «حاضران به اطلاع افراد غایب برسانند»؛ یعنی: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: کسانی که در اینجا حضور دارند باید این گفته را به اطلاع افرادی که حضور ندارند برسانند، که «پس از فجر نماز نخوانید»؛ یعنی: بعد از طلوع فجر؛ و روایت احمد این مطلب را تایید می کند: «لَا صَلَاةَ بَعْدَ طُلُوعِ الْفَجْرِ إِلَّا رَكْعَتَيْ الْفَجْرِ»: «پس از طلوع صبح، به جز دو رکعت نماز صبح، نماز دیگری نیست»؛ یعنی: به جز دو رکعت سنت صبح، پس از طلوع صبح نباید هیچ گونه نماز نفلی ادا شود. و منظور از اینکه فرموده: «إلا سَجْدَتَيْن»: «بجز دو سجده» دو رکعت کامل است و این از باب اطلاق جزء و اراده کل است، چنانکه روایت قبلی آن را تفسیر نمود. و این موافق هدایت نبوی می باشد، زیرا ایشان پس از طلوع فجر، جز دو رکعت نماز کوتاه نمی خواند. بنابراین وقتی صبح (صادق) طلوع کرد، مسلمان اجازه ندارد بجز دو رکعت سنت صبح، نماز نفل دیگری بخواند. و روش رسول الله صلی الله علیه وسلم چنین بوده است. و بهترین روش روش رسول الله صلی الله علیه وسلم است. حال که ثابت شد بجز دو رکعت سنت صبح، بعد از طلوع صبح هیچ نماز نفل دیگری جایز نیست، این وقت از اوقاتی بشمار می رود که از خواندن نماز در آن نهی شده است.