الشرح

در این حدیث رسول الله صلی الله علیه وسلم قرائت قرآن را مقید به عمل بدان ذکر می کند. چون کسانی که قرآن می خوانند به دو قسمت تقسیم می شوند: کسانی که به قرآن عمل نمی کنند و به اخبار آن ایمان نمی آورند و به احکام آن عمل نمی کنند؛ قرآن حجتی علیه اینان می باشد. و کسانی که به اخبار آن ایمان می آورند و آن را تصدیق نموده و به احکام آن عمل می کنند؛ قرآن برای اینان حجتی است که در روز قیامت از آنها دفاع می کند. و این یعنی مهمترین مساله در مورد قرآن عمل به آن می باشد؛ و این کلام الهی موید این مساله می باشد که می فرماید: «كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِّيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَلِيَتَذَكَّرَ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ» [ص: 29] «[ای محمد، این قرآن] کتابی است پر برکت که بر تو نازل کردیم تا [مردم] در آیاتش به دقت بیندیشند و خردمندان پند گیرند». «لِّيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ» یعنی معانی آن را بفهمند؛ «وَلِيَتَذَكَّرَ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ» یعنی بدان عمل کنند. و از این جهت عمل بعد از تدبر ذکر شده، چون عمل بدون تدبر امکان ندارد؛ و با تدبر است که علم حاصل می شود و عمل، فرع علم می باشد. مهم این است که فایده ی نزول قرآن، تلاوت، عمل به آن، ایمان آوردن به اخبار آن، عمل به احکام آن، ادای اوامر و دوری از نواهی آن می باشد؛ و در این صورت است که قرآن در قیامت از اصحابش دفاع می کند.