الشرح

Sa`d İbni Ebû Vakkâs -radıyallahu anh- şöyle dedi: Vedâ Haccı yılında (Mekke’de) yakalandığım şiddetli bir hastalık dolayısıyla Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- ziyâretime geldi.Nebî -sallallahu aleyhi ve sellem- adeti gereği ashabını dolaşıp ve tesellide bulunmak için onu dolaştı.Sa'd Nebî -sallallahu aleyhi ve sellem-'e malından çoğunu tasadduk etmesi gerektiğine inanmasının sebeplerini zikretti.Ona: Yâ Rasûlallah! Gördüğün gibi onun sebebiyle ölmekten korktuğum hastalıktan dolayı çok rahatsızım. Ben çok malı olan bir adamım.Fakirlikten ve zayi olmalarından korktuğum bir kızımdan başka mirasçım da yok.Bundan sonra salih amelim olarak takdim edeceğim malımın üçte ikisini sadaka olarak dağıtayım mı? diye sordum.Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-:“Hayır”, dedi. Yarısını dağıtayım mı? Dedim. Yine:“Hayır”, dedi. Ya üçte birine ne buyurursun, yâ Rasûlallah? Diye sordum.O da çok olmasına rağmen üçte biri ile tasaddukta bulunmanda bir engel yok buyurdu.Üçte birden daha az olan dörtte bir ve beşte bire inmek daha faziletlidir.Sonra da Nebî -sallallahu aleyhi ve sellem- ona sadakanın malın en çoğundan en azına inmesinin hikmetini iki şeyde açıkladı:1- Eğer ölürse varislerini iyiliğinden ve malından faydalanacak şekilde zengin olarak bırakması onları başkalarına gidip insanların yardımlarıyla yaşamasından daha evladır.2- Yaşayıp malını şeri yollarda infak eder,ecrini Allah'tan bekler ve buna karşılık ecir alır.Üzerine en çok farz olan nafakalardan biri eşine yedirdiği nafakadır.Sonra da Sa'd b. Ebû Vakkâs Allah Teâlâ için hicret edip terk ettiği Mekke'de ölüp bu sebeple de hicret sevabından azalacağından korktu.Nebî -sallallahu aleyhi ve sellem- ona hicret ettiği yerde zorla bırakılmayacağını haber verdi.Sonra da o beldede Allah'ın sevabını umarak amel ederse ancak onun derecesi artar.Nebî -sallallahu aleyhi ve sellem- ona hastalığından kurtulacağının ve şifa bulacağının,Allah'ın onunla müminlere fayda vereciğinin ve kafirlere de zarar vereceğinin müjdesini verdi.Sadıku'l Masduk (sözü doğru ve sözü tasdiklenen)'un haber verdiği gibi hastalından kurtuldu şifa buldu.Perslerle yapılan savaşta en büyük komutan oldu.Allah onunla İslama ve müslümanlara fayda verdi.Fetihler gerçekleştirdi ve onunla Allah şirke ve müşriklere vurdu.Sonra da Nebî -sallallahu aleyhi ve sellem- Allah'ın ashabının hepsine derecelerini vermesi,onlardan kabul buyurması,onları dinlerinden geri döndürmemesi ve hicret ettikleri beldeye geri döndürmemesi için dua etti.Allah Teâlâ ondan bu duayı kabul etti.Hamd ve minnet onadır.Onun ile İslamı izzetli kılan Allah'a hamd olsun.Sonra da Sa'd b. Havle'yi zikretti.O Mekke'den hizret eden muhacirlerden olup Allah Teâlâ ona orada ölmeyi takdir etti ve orada vefat etti.Bu sözleriyle Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- Sa`d b. Havle’nin Mekke’de ölmesine üzüldüğünü ifade etti.Muhacirin terk edip hicret ettiği yerde vefat etmesini hoş görmezlerdi.