الشرح

Hadisin Manası: «Göz makatın bağıdır.» Yani, gözler uyanıkken dübüre sahip çıkar ve ondan çıkacak olan şeye mani olur. Şayet bir şey çıkacak olsa insan bunu hisseder. «Göz uyuyunca bağ çözülmüş demektir.» Yani, insan uyuduğunda bedendeki adaleleri gevşer ve dübürün ağzını sıkan ip çözülür. İnsan hissetmeden gaz çıkabilir. Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- gözü, kırbanın ağzına bağlanan ipe benzetmiştir. Eğer gözler açık olursa dübürün ağzını bağlayan ip iyi bağlanmış olur. Bir şey çıkacak olursa onu hisseder. Gözler uyursa ip çözülür ve kırbanın içindeki hissetmeden çıkar. Bu teşbih (benzetme) babındandır. Şer'î hükmün zihinlerde iyi anlaşılması için Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- güzel bir benzetme yapmıştır. Bu da Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem-'e verilen özlü söz yeteneğidir. Tevdihu'l Ahkâm (1/319), Teshîlu'l İlmâm (1/208)