هيچيک از شما نگويد: يا الله، اگر خواستی مرا بيامرز؛ بلکه با يقين و قاطعيت بخواهد؛ زيرا هيچکس نمی تواند الله را - به کاری - مجبور سازد.

هيچيک از شما نگويد: يا الله، اگر خواستی مرا بيامرز؛ بلکه با يقين و قاطعيت بخواهد؛ زيرا هيچکس نمی تواند الله را - به کاری - مجبور سازد.

از ابوهريره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: «لا يَقُل أَحَدُكُمْ: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي إنْ شِئْتَ؛ لِيَعْزِمِ المَسْأَلَةَ، فَإنَّهُ لا مُكْرِهَ لَهُ»: «هيچيک از شما نگويد: يا الله، اگر خواستی مرا بيامرز؛ بلکه با يقين و قاطعيت بخواهد؛ زيرا هيچکس نمی تواند الله را - به کاری - مجبور سازد». در روايتی از مسلم آمده است: «وَلْيُعَظمِ الرَّغْبَةَ، فَإنَّ اللهَ لا يَتَعَاظَمُهُ شَيْءٌ أَعْطَاهُ»: «بلکه بايد رغبت و اميدش را بزرگ و جدی نشان دهد؛ زيرا الله متعال مجبور به دادن چيزی نيست و دادن هيچ چيزی برايش دشوار نمی باشد».

[صحیح است] [متفق علیه]

الشرح

از آنجایی که همه ی بندگان نیازمند الله متعال هستند و الله بی نیاز و ستوده است و هرچه بخواهد انجام می دهد، رسول الله صلی الله علیه وسلم کسی را که قصد دعا کردن دارد از این مساله نهی می کند که طلب مغفرت و آمرزش و رحمت را وابسته به مشیت الهی بداند، بلکه او را امر می کند این خواسته را با قطعیت مطرح کند؛ چون وابسته نمودن خواسته ای به مشیت الهی، گویا این پیام را با خود دارد که برآورده نمودن برخی از نیازهای مخلوقات بر الله متعال دشوار است یا الله متعال را از برآورده نمودن آنها درمانده می کند؛ و این حقیقت ندارد و به هیچ وجه درست نیست. همچنان که با پیامِ کوتاهیِ بنده در بیان خواسته اش و بی نیازی او از پروردگارش همراه است، حال آنکه بنده حتی یک چشم بر هم زدن هم از الله متعال بی نیاز نیست؛ و مطرح کردن خواسته ی خود با این ادبیات، با نیازمندی و احتیاج انسان به الله متعال که روح عبادتِ دعا می باشد، منافات دارد؛ و مختار نمودن الله متعال در بین دو چیز، شایسته او نیست؛ چون کسی نمی تواند او را مجبور کند که بین دو چیز یکی را اختیار کند. سپس رسول الله صلی الله علیه وسلم به اصرار و پافشاری در دعا دستور می دهد و اینکه بنده از الله متعال هر امرِ خیرِ بزرگ یا کوچکی را بخواهد که اگر الله متعال اراده کند چیزی را به کسی بدهد، برای او دشوار نیست و نیاز نیازمند هرقدر هم که بزرگ باشد، نزد او بزرگ نیست. چراکه الله متعال مالک دنیا و آخرت بوده و تصرف او در دو سرا مطلق می باشد و بر هر کاری قادر و توانا است.

التصنيفات

آداب دعا