**«ਉਹ ਲੋਕ ਕਦੇ ਕਾਮਯਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕਾਮ ਕਿਸੇ ਔਰਤ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।»**

**«ਉਹ ਲੋਕ ਕਦੇ ਕਾਮਯਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕਾਮ ਕਿਸੇ ਔਰਤ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।»**

ਹਜ਼ਰਤ ਅਬੂ ਬਕ਼ਰਹ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨੇ ਸੁਣਾ ਨਬੀ ﷺ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ: «ਉਹ ਲੋਕ ਕਦੇ ਕਾਮਯਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕਾਮ ਕਿਸੇ ਔਰਤ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।»

[صحيح] [رواه البخاري]

الشرح

ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਵਾਜ਼ਹ ਕੀਤਾ ਕਿ ਜੇ ਕਿਸੇ ਕੌਮ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕੰਮ, ਚੋਣ, ਵਜਾਇਬ ਜਾਂ ਮੰਤਰੀਪਦ **ਕਿਸੇ ਔਰਤ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ**, ਤਾਂ ਉਹ ਕੌਮ ਆਪਣੀ ਮੰਨੀ ਹੋਈ ਮੰਜ਼ਿਲ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ।

فوائد الحديث

ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ **ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਰਾਜ, ਫ਼ੈਸਲਾ, ਜਾਂ ਹੋਰ ਸਰਕਾਰੀ ਜਨਰਲ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਨਰਮ ਨਹੀਂ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ**, ਪਰ **ਖਾਸ ਮਾਮਲੇ** ਜਿਵੇਂ **ਵਕਫ਼, ਯਤਿਮਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ, ਸਕੂਲ ਦੀ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਆਦਿ** ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਰੋਕ ਨਹੀਂ।

ਇਸ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ **ਔਰਤ ਦੀ ਕੁਝ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸੀਮਾਵਾਂ ਹਨ**, ਅਤੇ ਉਹ **ਨਰ ਨਾਲ ਜਨਰਲ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੀ**।ਜੇ ਉਹ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਸੰਭਾਲੇ, ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਨਤੀਜਾ **ਕਾਮਯਾਬੀ ਨਾ ਮਿਲਣਾ** ਹੈ।

ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਔਰਤ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਨੂੰ ਨਰ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਬਣਾਇਆ। ਇਸ ਲਈ ਕੁਝ ਕੰਮ ਹਨ ਜੋ **ਔਰਤ ਲਈ ਉਸਦੀ ਖਾਸ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮੌਜ਼ੂਨ ਨਹੀਂ**, ਅਤੇ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਕੰਮ ਨਰ ਲਈ ਵੀ ਉਸਦੀ ਖਾਸ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮੌਜ਼ੂਨ ਨਹੀਂ।

**ਮਨਫ਼ੀ ਹੋਇਆ ਫ਼ਲਾਹ (ਕਾਮਯਾਬੀ):** ਸ਼ਰਿਅਤ ਵਿੱਚ ਫ਼ਲਾਹ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ **ਦੁਨੀਆ ਅਤੇ ਆਖ਼ਿਰਤ ਵਿੱਚ ਭਲਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨਾ।**ਇਸਦਾ ਇਹ ਮਤਲਬ ਨਹੀਂ ਕਿ ਜੇ ਕਿਸੇ ਕੌਮ ਦੀ ਰਾਜਸੀ ਤਾਕਤ ਵਧੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਹ **ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ**।ਜੋ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਆਗਿਆ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉਹ **ਅਸਲੀ ਮਫ਼ਲਹੀ (ਸਫਲ) ਨਹੀਂ** ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਚੰਗੇ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ।

ਇਸ ਹਦੀਸ ਵਿੱਚ **ਔਰਤ ਦੀ ਘਟਾ ਦਰਸਾਈ ਨਹੀਂ ਗਈ**, ਸਗੋਂ **ਉਸਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਖਾਸ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲੈ ਜਾਣ ਦੀ ਹਿਦਾਇਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।**

التصنيفات

Requirements of the Supreme Imamate (Leadership)