“ਤੁਹਾਡੇ ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਉ ਕਿ ਉਹ ਫਰਮਾਏ: ਲਾ ਇਲਾਹਾ ਇੱਲੱਲਾਹ।”

“ਤੁਹਾਡੇ ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਉ ਕਿ ਉਹ ਫਰਮਾਏ: ਲਾ ਇਲਾਹਾ ਇੱਲੱਲਾਹ।”

ਅਬੂ ਸਈਦ ਖੁਦਰੀ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅੰਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: “ਤੁਹਾਡੇ ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਉ ਕਿ ਉਹ ਫਰਮਾਏ: ਲਾ ਇਲਾਹਾ ਇੱਲੱਲਾਹ।”

[صحيح] [رواه مسلم]

الشرح

ਨਬੀ ﷺ ਤਰਗੀਬ ਦਿੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦਾ ਸਨਸਾਰ ਹਾਸਿਲ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਖ਼ੁਦਾਈ ਇਕਾਈ ਦਾ ਕਲਮਾ “ਲਾ ਇਲਾਹਾ ਇੱਲੱਲਾਹ” ਕਹਿਣ ਅਤੇ ਦੁਹਰਾਉਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਉਸ ਦਾ ਆਖ਼ਰੀ ਕਹਿਣ ਹੋਵੇ।

فوائد الحديث

ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਕਲਮਾ “ਲਾ ਇਲਾਹਾ ਇੱਲੱਲਾਹ” ਸਿਖਾਉਣਾ ਸੁਹਾਵਣਾ ਹੈ।

ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਅਕਤੀ ਉੱਤੇ ਕਲਮਾ ਲਾਗਾਤਾਰ ਨਹੀਂ ਦਹਰਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਨਾ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜੇ ਉਹ ਖੁਦ ਕਹਿ ਲਏ ਜਾਂ ਸਿੱਖ ਲਏ, ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਵਿਰੋਧ ਜਾਂ ਝਿਝਕ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਗਲਤ ਗੱਲ ਨਾ ਕਹਿ ਦੇਵੇ।

ਨਵਾਵੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਜੇ ਉਹ ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਕਹਿ ਲਏ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਮੁੜ ਦਹਰਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ, ਸਿਵਾਏ ਇਸ ਦੇ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਈ ਹੋਰ ਗੱਲ ਕਹੇ, ਤਦ ਫਿਰ ਉਸ ਨਾਲ ਮੁੜ ਸਲਾਹ-ਮਸਵਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਉਸ ਦਾ ਆਖ਼ਰੀ ਕਹਿਣ ਬਣੇ।”

ਇਹ ਹਦੀਸ ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਕੋਲ ਰਹਿਣ, ਉਸ ਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਲਾਉਣ, ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਂਤਵਨਾ ਦੇਣ, ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਨਿਭਾਉਣ ਦੀ ਸਮੀਲਤ ਸਮਝਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ ਕਬਰ ਵਿੱਚ ਦਫਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਲਮਾ ਸਿਖਾਉਣਾ ਸ਼ਰਅਨ ਮਾਨਯੋਗ ਨਹੀਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਇਹ ਕੀਤਾ ਨਹੀਂ।

التصنيفات

Death and Its Rulings