فوائد الحديث

അനാവശ്യമായ ചോദ്യങ്ങൾ ചോദിക്കുകയും, തർക്കസ്വഭാവം സ്വീകരിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന എല്ലാവർക്കുമുള്ള താക്കീത് ഈ ഹദീഥിലുണ്ട്.

കൂഫഃയുടെ അടുത്തുണ്ടായിരുന്ന ഒരു നാടായ 'ഹറൂറാഇ'ലേക്ക് ചേർത്തി കൊണ്ടാണ് ഹറൂറിയ്യഃ എന്നു പറയുന്നത്. ഖവാരിജുകളിൽ പെട്ട ഒരു കക്ഷിയായിരുന്നു അവർ. ദീനീ വിഷയങ്ങളിൽ അവർ സ്വീകരിച്ചിരുന്ന കാഠിന്യവും ചോദ്യങ്ങൾ -അതു തന്നെ അനാവശ്യമായി ചൂഴ്ന്നറിയാൻ ശ്രമിക്കുന്ന വിധത്തിലുള്ള ചോദ്യങ്ങൾ- അധികരിപ്പിക്കുന്ന അവരുടെ രീതിയും പരിഗണിച്ചു കൊണ്ടാണ് 'നീ ഹറൂറിയാണോ?' എന്ന് ആഇശ -رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا- ചോദിച്ചത്.

പഠിക്കാൻ വേണ്ടിയും സത്യം മനസ്സിലാക്കാനും വേണ്ടി ചോദിക്കുന്നവർക്ക് അദ്ധ്യാപകർ ഉത്തരം വിവരിച്ചു നൽകണം.

ഖുർആനിലെയോ ഹദീഥിലെയോ തെളിവുകൾ കൊണ്ട് ഉത്തരം നൽകുക എന്നതാണ് ഏറ്റവും നല്ല രീതി. ചോദ്യകർത്താവിൻ്റെ ചോദ്യത്തിന് ആഇശാ -رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا- നേർക്കുനേരെ ഉത്തരം നൽകിയില്ല; (എന്തു കൊണ്ട് നോമ്പ് നോറ്റുവീട്ടുകയും നിസ്കാരം മടക്കി നിർവ്വഹിക്കാതിരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നില്ല എന്നതിനുള്ള കാരണം അവിടുന്ന് വിവരിച്ചില്ല). മറിച്ച്, (നബി -ﷺ- യുടെ കാലഘട്ടത്തിൽ അപ്രകാരമായിരുന്നു ഞങ്ങളോട് കൽപ്പിച്ചത് എന്ന) തെളിവ് വിവരിച്ചു കൊണ്ടുള്ള മറുപടിയാണ് ഏറ്റവും ഖണ്ഡിതമായ മറുപടി.

അല്ലാഹുവിൻ്റെയും അവൻ്റെ ദൂതൻ്റെയും വിധിവിലക്കുകൾക്ക് കീഴൊതുങ്ങുകയും സ്വയം സമർപ്പിക്കുകയും ചെയ്യണം; വിധിവിലക്കുകളുടെ പിറകിലെ യുക്തിയും കാരണവും ബോധ്യപ്പെട്ടില്ല എന്നത് അതിന് തടസ്സമാകരുത്.

അല്ലാമഃ നവവി -رَحِمَهُ اللَّهُ- പറയുന്നു: "ആർത്തവ സമയം നഷ്ടപ്പെടുന്ന നിസ്കാരങ്ങൾ മടക്കി നിർവ്വഹിക്കുന്നത് നിർബന്ധമാണെന്ന് ഖവാരിജുകളിൽ പെട്ട ഒരു കക്ഷി വാദിച്ചിരുന്നു. മുസ്‌ലിംകൾ ഏകോപിച്ച അഭിപ്രായത്തിന് കടകവിരുദ്ധമാണത്. ആഇശാ -رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا- തൻ്റെ ചോദ്യത്തിലൂടെ അവരെയാണ് ഉദേശിച്ചത്. ഹറൂറിയ്യാക്കളുടെ രീതിയിൽ പെട്ട -വളരെ മോശമായ ഒരു കാര്യമാണ് ഇത്- എന്നായിരുന്നു അവരുടെ ആ ചോദ്യത്തിൻ്റെ പിറകിലെ സൂചന."