ਕੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮੰਦੇ ਲੋਕ ਕੌਣ ਹਨ?

ਕੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮੰਦੇ ਲੋਕ ਕੌਣ ਹਨ?

ਅਬੂ ਹਰੈਰਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਰਸੂਲ ﷺ ਨੇ ਬੈਠੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜੇ ਹੋ ਕੇ ਕਿਹਾ: «ਕੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮੰਦੇ ਲੋਕ ਕੌਣ ਹਨ?» ਉਹ ਸਾਰੇ ਚੁਪ ਰਹੇ। ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਇਹ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਪੁੱਛਿਆ। ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: «ਹਾਂ, ਯਾ ਰਸੂਲ ਅੱਲ੍ਹਾ, ਸਾਨੂੰ ਦੱਸੋ।»ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ: «ਤੁਹਾਡੇ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਲੋਕ ਉਹ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਚੰਗਾਈ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੰਦੇ ਕੰਮ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮੰਦੇ ਲੋਕ ਉਹ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਚੰਗਾਈ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੰਦੇ ਕੰਮ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ।»

[صحيح] [رواه الترمذي]

الشرح

ਨਬੀ ﷺ ਆਪਣੇ ਕੁਝ ਸਹਾਬਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ: «ਕੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮੰਦੇ ਲੋਕ ਕੌਣ ਹਨ?» ਉਹ ਚੁਪ ਰਹੇ ਅਤੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਚੰਗੇ ਅਤੇ ਮੰਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਖੁਲ੍ਹਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਡਰ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸ਼ਰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਇਹ ਸਵਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਪੁੱਛਿਆ, ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: «ਹਾਂ, ਯਾ ਰਸੂਲ ਅੱਲ੍ਹਾ, ਸਾਨੂੰ ਦੱਸੋ ਕਿ ਸਾਡਾ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮੰਦਾ ਕੌਣ ਹੈ।» ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ: **ਤੁਹਾਡੇ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਲੋਕ ਉਹ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਚੰਗਾਈ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਭਲਾ ਅਤੇ ਨੇਕ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੰਦੇ ਕੰਮ ਤੋਂ ਕੋਈ ਡਰ ਨਹੀਂ; ਉਹ ਕਿਸੇ ਦੇ ਹਮਲੇ, ਨੁਕਸਾਨ ਜਾਂ ਜ਼ੁਲਮ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ।**ਅਤੇ **ਤੁਹਾਡੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮੰਦੇ ਲੋਕ ਉਹ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਚੰਗਾਈ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ, ਉਹ ਭਲਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੰਦੇ ਕੰਮ ਤੋਂ ਕੋਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਹੀਂ; ਉਹ ਕਿਸੇ ਦੇ ਹਮਲੇ, ਨੁਕਸਾਨ ਜਾਂ ਜ਼ੁਲਮ ਤੋਂ ਡਰੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।**

فوائد الحديث

ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਲੋਕ ਉਹ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਚੰਗਾਈ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੰਦੇ ਕੰਮ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

ਜੋ ਲਾਭ ਜਾਂ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਰਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਉਸ ਲਾਭ ਜਾਂ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਹੈ।

ਚੰਗੇ ਅਖਲਾਕ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਸੁਹਾਵਣਾ ਵਰਤਾਵ਼ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਬਦਮਾਸ਼ੀ, ਦੁਸ਼ਮਨੀ ਅਤੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਲਈ ਚੇਤਾਵਨੀ।

التصنيفات

Praiseworthy Morals