ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਅਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਉਹ ਅੱਲ੍ਹਾ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ੁਕਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।

ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਅਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਉਹ ਅੱਲ੍ਹਾ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ੁਕਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।

ਅਬੂ ਹਰੈਰਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ: «ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਅਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਉਹ ਅੱਲ੍ਹਾ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ੁਕਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।»

[صحيح] [رواه أبو داود والترمذي وأحمد]

الشرح

ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਚੰਗੇ ਕੰਮਾਂ ਅਤੇ ਉਪਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਉਹ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅੱਲ੍ਹਾ ਦੇ ਵੱਡੇ ਨਿਊਨਤਮ ਨੇਮਤਾਂ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ੁਕਰ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਗੱਲ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ: ਜਿਸਦਾ ਸੁਭਾਅ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਨੇਮਤਾਂ ਦਾ ਅਹਿਸਾਨ ਮੰਨਣ ਵਿੱਚ ਅਣਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸਦੀ ਆਦਤ ਅੱਲ੍ਹਾ ਦੀਆਂ ਨੇਮਤਾਂ ਦਾ ਵੀ ਅਣਮਨਣ ਅਤੇ ਸ਼ੁਕਰ ਅਦਾ ਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਹੋਵੇਗੀ।

فوائد الحديث

ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਭਲੇ ਕੰਮਾਂ ਅਤੇ ਉਪਕਾਰਾਂ ਦਾ **ਸ਼ੁਕਰ ਅਦਾ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ**,

ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਨੇਮਤ ਦੇਣ ਵਾਲਾ **ਸਿਰਫ਼ ਅੱਲ੍ਹਾ ਤਆਲਾ ਹੈ**, ਅਤੇ ਮਾਨਵ ਜੋ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਅੱਲ੍ਹਾ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਾਲ ਹੋਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, **ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਕਰਨਾ ਅੱਲ੍ਹਾ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਕਰਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ।**

ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਭਲੇ ਕੰਮਾਂ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਅਦਾ ਕਰਨਾ **ਚੰਗੇ ਅਖਲਾਕ ਅਤੇ ਇਨਸਾਨੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ।**

التصنيفات

Praiseworthy Morals