آيا آنچه را كه الله حلال كرده، حرام نمى كنند؟ و آنچه را كه الله حرام كرده، حلال نمى كنند؟ گفتم: بله، فرمودند: اين همان عبادتشان است.

آيا آنچه را كه الله حلال كرده، حرام نمى كنند؟ و آنچه را كه الله حرام كرده، حلال نمى كنند؟ گفتم: بله، فرمودند: اين همان عبادتشان است.

عدى بن حاتم - رضى الله عنه - روايت مى كند كه: "شنیدم پيامبر - صلى الله عليه وسلم - اين آيه را قرائت مى كردند: (اتَّخَذُوا أَحْبَارَهُمْ وَرُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَالْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ وَمَا أُمِرُوا إِلاَّ لِيَعْبُدُوا إِلَهًا وَاحِدًا لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ سُبْحَانَهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ)، يعنى: "آنان دانشمندان و عابدان خود را معبودانى به جاى الله قرار دادند، و (همچنين) عيسى پسر مريم را، در حالى كه به آنان امر نشده بود بجز الله يگانه كه معبودى بحق غير از او نيست، را عبادت كنند، (الله) پاک و منزه است از آنچه كه شريک او مى سازيد"، پس به او گفتم: ما آنان را عبادت نمى كرديم، فرمودند: آيا آنچه را كه الله حلال كرده بود، حرام نمى كردند؟ و آنچه را كه الله حرام كرده بود، حلال نمى كردند؟ گفتم: بله، فرمودند: اين همان عبادتشان است.

[صحیح است] [به روایت ترمذی]

الشرح

هنگامى كه اين صحابى بزرگوار تلاوت رسول الله - صلى الله عليه و سلم - را از اين آيه شنيد كه در آن حال يهود و نصارا را بازگويى مى كردند: آنانى كه دانشمندان و عابدان خود را الهى غير الله قرار داده بودند، و براى آنان شريعتى مخالف با شريعت الله متعال را ساخته بودند، و از آنان فرمانبردارى مى كردند، اشكالى در معناى اين آيه برايشان پيش آمده بود؛ زيرا گمان مى برند كه عبادت در سجده و مانند آن منحصر مى شود، پس رسول الله - صلى الله عليه و سلم - براى او بيان نمودند كه از جمله ى عبادت كردن دانشمندان و عابدانشان: اطاعت كردن از آنها در حرام كردن حلال، و حلال كردن حرام بوده است، و اين بر خلاف حكم الله متعال و حكم رسولش - صلى الله عليه و سلم - مى باشد.

فوائد الحديث

اینکه اطاعت از علما و غير آنان از مخلوقين در تغيير احكام الله متعال - اگر اطاعت كننده بداند كه آنان مخالف با شريعت الله امر مى كنند - شرک اكبر است.

حلال كردن و حرام كردن حقّ الله - متعال - است.

بيان نوعى از انواع شرک است، كه همان شرک اطاعت كردن مى باشد.

مشروعيت آموزش انسان بى علم.

معنای عبادت وسیع است و شامل هر چیزی است که الله متعال دوست دارد و از آن راضی است، اعم از گفتار و کردار، ظاهر و باطن.

بيان گمراهى دانشمندان و عابدان يهود و نصارا است.

اثبات شرک يهود و نصارا است.

اساس دين همه پيامبران یکی است، وآن اساس توحيد است.

اطاعت كردن از مخلوق در برابر معصيت خالق، عبادت كردن مخلوق است.

واجب بودن سؤال كردن از اهل علم در آنچه كه حكمش واضح نيست.

تلاش صحابه - رضى الله عنهم - براى آموختن علم.

التصنيفات

شرک