الشرح

چنانکه در این حدیث آمده است، برده ای مکاتب نزد علی رضی الله عنه می آید که توانایی پرداخت مالی را ندارد که در قبال آزادی اش با آقایش متعهد شده است؛ بنابراین به علی رضی الله عنه پناه می برد و از او می خواهد که وی را در این زمینه کمک کند تا بدهی اش را بپردازد؛ اما علی رضی الله عنه راهکاری معنوی برای حل مشکلش ارائه می دهد و آن دعایی است که رسول الله صلی الله علیه وسلم به علی آموخته است؛ که اگر این دعا را مخلصانه بخواند، الله متعال موجبات پرداخت بدهی او را فراهم می کند و بدهی اش را می پردازد؛ هرچند بدهی اش به اندازه ی کوهی باشد. بنابراین به وی می گوید: بگو: «اللَّهُمَّ اكْفِنِي بِحَلاَلِكَ عَنْ حَرَامِكَ، وَأغْنِنِي بِفَضْلِكَ عَمَّنْ سِواكَ»؛ یعنی با حلال خود مرا کفایت کن و مرا از حرام بی نیاز گردان؛ و به من رزق و روزی عطا بفرما که با وجود آن از مردم بی نیاز باشم. برده ی مکاتب: برده ای است که با آقایش قرار داد می بندد که آزادی اش را در برابر مبلغی به صورت قسطی از وی بخرد.