ਹਲਫ਼ (ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਦਾ ਸੱਚਾ ਵਾਅਦਾ) ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਖਰਚ ਹੈ, ਪਰ ਨਫ਼ੇ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ।

ਹਲਫ਼ (ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਦਾ ਸੱਚਾ ਵਾਅਦਾ) ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਖਰਚ ਹੈ, ਪਰ ਨਫ਼ੇ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ।

ਅਬੂ ਹਰਾਇਰਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਨਬੀ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਸੁਣਿਆ: «ਹਲਫ਼ (ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਦਾ ਸੱਚਾ ਵਾਅਦਾ) ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਖਰਚ ਹੈ, ਪਰ ਨਫ਼ੇ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ।»

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਸੱਚੇ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਹਲਫ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਵੇਚਣ-ਖਰੀਦ ਵਿੱਚ। ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹਲਫ਼ ਵਸਤੂ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਨਫ਼ੇ ਦੀ ਬਰਕਤ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਲਲਾਹ ਤਆਲਾ ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਭੇਜ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਮਾਲ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦੇਂ, ਜਿਵੇਂ ਚੋਰੀ, ਅੱਗ ਲੱਗਣਾ, ਡੁੱਬਣਾ, ਜਬਰਦਸਤੀ, ਲੁੱਟ, ਜਾਂ ਹੋਰ ਕੋਈ ਸਾਡਾ ਨੁਕਸਾਨ।

فوائد الحديث

ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਕਸਮ ਦੀ ਅਜ਼ਮਤ ਅਤੇ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਜ਼ਰੂਰਤ ਵੇਲੇ ਹੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ

ਹਰਾਮ ਦੌਲਤ, ਚਾਹੇ ਕਿੰਨੀ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇ — ਬਰਕਤ ਤੋਂ ਖਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ

**ਕਮਾਈ ਦੀ ਬਰਕਤ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ — ਜਾਂ ਤਾਂ ਮਾਲ ਦੇ ਨਾਸ ਹੋਣ ਰਾਹੀਂ, ਜਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਖਰਚ ਕਰਨ ਰਾਹੀਂ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾ ਤੁਰੰਤ ਕੋਈ ਲਾਭ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਨਾ ਆਖ਼ਰਤ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਵਾਬ, ਜਾਂ ਮਾਲ ਉਸ ਕੋਲ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਉਸ ਤੋਂ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦਾ, ਜਾਂ ਉਹ ਮਾਲ ਅਜਿਹੇ ਵਾਰਸ ਨੂੰ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਕਦਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।**

ਨਵਵੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧੂ ਕ਼ਸਮਾਂ ਖਾਣ ਤੋਂ ਮਨਾਹੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਬਿਨਾ ਲੋੜ ਦੇ ਕ਼ਸਮ ਖਾਣਾ ਨਾਪਸੰਦ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਦਿਖਾਉਣਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਖਰੀਦਦਾਰ ਉਸ ਕ਼ਸਮ ਤੋਂ ਠੱਗਿਆ ਜਾਏ।

ਬਹੁਤ ਅੱਧਿਕ ਕ਼ਸਮਾਂ ਖਾਣਾ ਇਮਾਨ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤੌਹੀਦ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਵਾਧੂ ਕ਼ਸਮਾਂ ਦੋ ਗੱਲਾਂ ਵਲ ਲੈ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ: ਪਹਿਲੀ ਗੱਲ — ਇਸ ਵਿਚ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਅਤੇ ਬੇਪਰਵਾਹੀ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਦੂਜੀ ਗੱਲ — ਝੂਠ, ਕਿਉਂਕਿ ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਕ਼ਸਮਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਣ, ਉਹ ਝੂਠ ਵਿੱਚ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਸਮਾਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਵਰਤਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਧੂ ਕਸਮਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਨੇ ਫ਼ਰਮਾਇਆ: **﴾ਵਅਹਫ਼ਜ਼ੂ ਐਯਮਾਨਕੁਮ﴿

﴾ (ਅਪਣੀਆਂ ਕਸਮਾਂ ਦੀ ਹਿਫ਼ਾਜ਼ਤ ਕਰੋ)** \[ਅਲ-ਮਾਇਦਾਹ: 89]।

التصنيفات

Manners of Speaking and Keeping Silent