“ਕੋਈ ਔਰਤ ਕਿਸੇ ਮਰੇ ਹੋਏ ਲਈ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੋਗ ਨਾ ਮਨਾਏ, ਸਿਵਾਏ ਆਪਣੇ ਖਾਵੰਦ ਲਈ — ਉਸ ਦੇ ਲਈ ਚਾਰ ਮਹੀਨੇ ਤੇ ਦੱਸ ਦਿਨ ਸੋਗ ਕਰੇ।

“ਕੋਈ ਔਰਤ ਕਿਸੇ ਮਰੇ ਹੋਏ ਲਈ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੋਗ ਨਾ ਮਨਾਏ, ਸਿਵਾਏ ਆਪਣੇ ਖਾਵੰਦ ਲਈ — ਉਸ ਦੇ ਲਈ ਚਾਰ ਮਹੀਨੇ ਤੇ ਦੱਸ ਦਿਨ ਸੋਗ ਕਰੇ।

ਉੰਮ ਅਤੀਆؓ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਸੂਲ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: “ਕੋਈ ਔਰਤ ਕਿਸੇ ਮਰੇ ਹੋਏ ਲਈ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੋਗ ਨਾ ਮਨਾਏ, ਸਿਵਾਏ ਆਪਣੇ ਖਾਵੰਦ ਲਈ — ਉਸ ਦੇ ਲਈ ਚਾਰ ਮਹੀਨੇ ਤੇ ਦੱਸ ਦਿਨ ਸੋਗ ਕਰੇ।، ਉਹ ਰੰਗਿਆ ਹੋਇਆ ਕੱਪੜਾ ਨਾ ਪਾਏ ਸਿਵਾਏ ‘ਅਸਬ’ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਤੋਂ, ਕਾਜਲ ਨਾ ਲਗਾਏ, ਤੇ ਖੁਸ਼ਬੂ ਨਾ ਲਗਾਏ — ਮਗਰ ਜਦੋਂ ਪਾਕ ਹੋ ਜਾਏ (ਹੈਜ਼ ਤੋਂ), ਤਾਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ‘ਕੁਸਤ’ ਜਾਂ ‘ਅਜ਼ਫਾਰ’ ਦੀ ਵਰਤ ਸਕਦੀ ਹੈ।”

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮਨਾਹ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਮਰੇ ਹੋਏ (ਪਿਉ, ਭਰਾ, ਪੁੱਤਰ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ) ਉੱਤੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੋਗ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸ਼ਿੰਗਾਰ-ਸੁੰਦਰਤਾ ਛੱਡ ਦੇਣ — ਜਿਵੇਂ ਖੁਸ਼ਬੂ, ਕਾਜਲ, ਗਹਿਣੇ ਤੇ ਸੁੰਦਰ ਕੱਪੜੇ — ਨਾ ਕਰਨ। ਪਰ ਖਾਵੰਦ ਦੀ ਮੌਤ ’ਤੇ ਉਹ ਚਾਰ ਮਹੀਨੇ ਤੇ ਦੱਸ ਦਿਨ ਸੋਗ ਕਰੇਗੀ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਰੰਗੇ ਹੋਏ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਵਾਲੇ ਕੱਪੜੇ ਨਾ ਪਾਏ, ਸਿਵਾਏ “ਅਸਬ” ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਤੋਂ — ਜੋ ਯਮਨ ਦਾ ਇੱਕ ਕੱਪੜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਬੁਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੰਗਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਲਈ ਕਾਜਲ ਨਾ ਲਗਾਏ, ਤੇ ਖੁਸ਼ਬੂਆਂ ਜਾਂ ਸੁਗੰਧੀਆਂ ਵੀ ਨਾ ਵਰਤੇ, ਸਿਵਾਏ ਇਸ ਦੇ ਕਿ ਜਦੋਂ ਹੈਜ਼ ਤੋਂ ਪਾਕ ਹੋ ਜਾਏ, ਤਾਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ “ਕੁਸਤ” ਜਾਂ “ਅਜ਼ਫਾਰ” ਦੀ (ਜੋ ਬਖ਼ੂਰ ਦੀ ਕਿਸਮ ਹੈ) ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ — ਉਹ ਵੀ ਸਿਰਫ਼ ਬਦਬੂ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ, ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਜਾਂ ਸੁਗੰਧ ਲਈ ਨਹੀਂ।

فوائد الحديث

ਇਹਦਾਦ (ਸੋਗ) ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ — ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਤੇ ਉਹ ਸਭ ਚੀਜ਼ਾਂ ਛੱਡ ਦੇਣਾ ਜੋ ਨਿਕਾਹ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ। ਇਸ ਲਈ ਉਸ ’ਤੇ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਗਹਿਣੇ, ਖੁਸ਼ਬੂਆਂ, ਕਾਜਲ ਅਤੇ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਵਾਲੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੇ।

ਔਰਤ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮਰੇ ਹੋਏ ’ਤੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੋਗ ਮਨਾਉਣਾ ਮਨ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਪਤੀ ਦੀ ਉੱਚੀ ਮਰਤਬੇਦਾਰੀ ਦਾ ਬਿਆਨ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਲਈ ਤਿੰਨ ਰਾਤਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੋਗ ਮਨਾਉਣਾ ਜਾਇਜ਼ ਨਹੀਂ।

ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸੋਗ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੈ — ਤਾਕਿ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕੁਝ ਤਸੱਲੀ ਮਿਲ ਸਕੇ।

ਇਸਤਰੀ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ ਖਾਵਿੰਦ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਾਰ ਮਹੀਨੇ ਤੇ ਦੱਸ ਦਿਨ ਇੱਦਤ (ਸੋਗ) ਮਨਾਉਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ — ਜੇਕਰ ਉਹ ਹਾਮਲ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਫਿਰ ਉਸ ਦੀ ਇੱਦਤ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੱਕ ਰਹੇਗੀ।

ਉਸ ਨੂੰ ਉਹ ਰੰਗਿਆ ਹੋਇਆ ਕੱਪੜਾ ਪਹਿਨਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੈ ਜੋ ਸਿੰਗਾਰ ਲਈ ਨਾ ਹੋਵੇ — ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਪਹਚਾਣ ਦਾ ਮਾਪਦੰਡ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਰਿਵਾਜ (ਅਰਫ਼) ਹੈ।

التصنيفات

Waiting Period