ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਜਦ ਕਿ ਮੈਂ ਆਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਰ ਇੱਕ ਦਾ ਅਮੀਨ ਹਾਂ? ਸਵੇਰੇ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਮੈਨੂੰ ਆਸਮਾਨ ਤੋਂ…

ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਜਦ ਕਿ ਮੈਂ ਆਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਰ ਇੱਕ ਦਾ ਅਮੀਨ ਹਾਂ? ਸਵੇਰੇ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਮੈਨੂੰ ਆਸਮਾਨ ਤੋਂ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

ਅਬੂ ਸਾਈਦ ਅਲ-ਖੁਦਰੀ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ: ਅਲੀ ਬਿਨ ਅਬੀ ਤਾਲਿਬ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਯਮਨ ਤੋਂ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੋਨੇ ਦੀ ਚੀਜ਼ ਭੇਜੀ ਜੋ ਧੂੜ ਨਾਲ ਪਾੜੀ ਨਹੀਂ ਗਈ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਚਾਰ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ: ਉਯਇਨਾ ਬਿਨ ਬਦਰ, ਅਕ਼ਰਾ ਬਿਨ ਹਾਬਿਸ, ਜ਼ੈਦੁਲ ਖੈਲ, ਅਤੇ ਚੌਥਾ — ਜਾ ਤਾਂ ਅਲਕਮ੍ਹਾ ਜਾਂ ਆਮਿਰ ਬਿਨ ਤੁਫੈਲ।ਇਸ ‘ਤੇ ਉਸਦੇ ਸਹਾਬਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਸਾਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਉੱਤੇ ਹੱਕ ਹੈ।" ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਨਬੀ ﷺ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀ। ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ:" ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਜਦ ਕਿ ਮੈਂ ਆਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਰ ਇੱਕ ਦਾ ਅਮੀਨ ਹਾਂ? ਸਵੇਰੇ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਮੈਨੂੰ ਆਸਮਾਨ ਤੋਂ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।" ਫਿਰ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਖੜਾ ਹੋਇਆ: ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਗਹਿਰੀਆਂ, ਗਲਾਂ ਊਂਚੀਆਂ, ਮੱਥਾ ਮੁੜਿਆ, ਦਾਡ਼ੀ ਘਣੀ, ਸਿਰ ਮੁੰਡਿਆ ਹੋਇਆ, ਕਪੜਾ ਤੰਗ, ਅਤੇ ਕਿਹਾ: "ਯਾ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ, ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਡਰੋ।"ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਹੇ ਮੂਰਖ, ਕੀ ਮੈਂ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਜੋ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਡਰੇ?" ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਮੋੜਿਆ, ਖਾਲਿਦ ਬਿਨੁ ਵਲੀਦ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: "ਯਾ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ, ਕੀ ਮੈਂ ਉਸ ਦਾ ਗਲਾ ਕੱਟਾਂ?"ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਨਹੀਂ, ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੋਵੇ।"ਫਿਰ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ:"ਕਿੰਨੇ ਸਾਲਾ ਨਮਾਜ਼ੀ ਹਨ ਜੋ ਆਪਣੀ ਜ਼ਬਾਨ ਨਾਲ ਜੋ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਦਿਲ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।"ਅਤੇ ਫਿਰ ਫਰਮਾਇਆ:"ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਜਾਂ ਪੇਟ ਚੀਰ ਕੇ ਵੇਖਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਗਿਆ।" ਫਿਰ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਉਸ ਵੱਲ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀ, ਜਦ ਉਹ ਖੜਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਕਿਹਾ:"ਇਸ ਲੋੜੀਲਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕਈ ਨਿਕਲਣਗੇ ਜੋ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਰਟਾਂਗੇ ਪਰ ਆਪਣੇ ਗਲੇ ਤੱਕ ਹੀ ਰਟਾਂਗੇ, ਉਹ ਧਰਮ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਭੱਜ ਜਾਣਗੇ ਜਿਵੇਂ ਤੀਰ ਤੀਰਾਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ।"ਅਤੇ ਉਹ ਅਨੁਮਾਨ ਲਾਇਆ ਕਿ:"ਜੇ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੜ ਲਵਾਂ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਮੂਹਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤਮੂਦ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਰ ਦਿਆਂਗਾ।"

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

ਅਲੀ ਬਿਨ ਅਬੀ ਤਾਲਿਬ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਯਮਨ ਤੋਂ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੋਨੇ ਦੀ ਚੀਜ਼ ਭੇਜੀ ਜੋ ਇੱਕ ਚਮੜੇ ਵਿੱਚ ਲਪੇਟਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਧੂੜ ਤੋਂ ਸਾਫ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਸੀ। ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ: ਫਿਰ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਚਾਰ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ: ਉਯਾਇਨਾ ਬਿਨ ਬਦਰ ਅਲ-ਫ਼ਜ਼ਾਰੀ, ਅਕ਼ਰਾ ਬਿਨ ਹਾਬਿਸ ਅਲ-ਹਨਜ਼ਲੀ, ਜ਼ੈਦੁਲ ਖੈਲ ਅਲ-ਨਬਹਾਨੀ, ਅਤੇ ਅਲਕਮ੍ਹਾ ਬਿਨ ਅਲਾਥਾ ਅਲ-ਆਮਰੀ; ਫਿਰ ਉਸਦੇ ਸਹਾਬਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਉੱਤੇ ਹੱਕ ਹੈ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ।" ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਨਬੀ ﷺ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਜਦ ਕਿ ਮੈਂ ਆਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸਭ ਦਾ ਅਮੀਨ ਹਾਂ? ਸਵੇਰੇ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਮੈਨੂੰ ਆਸਮਾਨ ਤੋਂ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।" ਫਿਰ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਖੜਾ ਹੋਇਆ: ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਅੰਦਰ ਵੱਲ, ਗੱਲਾਂ ਉਚੀਆਂ, ਮੱਥਾ ਉੱਚਾ, ਦਾਡ਼ੀ ਘਣੀ ਪਰ ਲੰਬੀ ਨਹੀਂ, ਸਿਰ ਮੁੰਡਿਆ ਹੋਇਆ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਨੀਵੇਂ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਢੱਕਣ ਵਾਲਾ ਕਪੜਾ ਉੱਪਰ ਤਾਣਿਆ ਹੋਇਆ, ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਯਾ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ, ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਡਰੋ।" ਫਿਰ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਹੇ ਮੂਰਖ! ਕੀ ਮੈਂ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਜੋ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਡਰੇ?" ਫਿਰ ਆਦਮੀ ਮੋੜ ਗਿਆ। ਖਾਲਿਦ ਬਿਨੁ ਵਲੀਦ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: "ਯਾ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ, ਕੀ ਮੈਂ ਉਸ ਦਾ ਗਲਾ ਕੱਟ ਦਾਂ?" ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਨਹੀਂ, ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ।"ਫਿ ਰ ਖਾਲਿਦ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਕਿੰਨੇ ਨਮਾਜ਼ੀ ਹਨ ਜੋ ਆਪਣੀ ਜ਼ਬਾਨ ਨਾਲ ਜੋ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਦਿਲ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ," ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: ਮੈਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਨੂੰ ਖੋਜਣ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪੇਟਾਂ ਨੂੰ ਫਾੜਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ; ਸਿਰਫ ਇਹ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰੀ ਰੂਪਾਂ ਦੇ ਅਮਲਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਾਂ। ਫਿਰ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਲ ਵੇਖਿਆ ਜਦੋਂ ਉਹ ਚੁਪ ਹੋਇਆ, ਫਿਰ ਕਿਹਾ: ਇਸ ਦੇ ਵੰਸ਼ ਜਾਂ ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਜਾਂ ਉਸ ਦੀ ਕੌਮ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਲੋਕ ਨਿਕਲਣਗੇ ਜੋ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਤਿਲਵਾਤ ਸੁੰਦਰ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਨਿਪੁੰਨ ਹੋਣਗੇ, ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਬਾਨਾਂ ਬਹੁਤ ਤਿਲਾਵਾਤ ਕਾਰਨ ਨਰਮ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ, ਪਰ ਕੁਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਲੇ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਵੱਧੇਗਾ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰੇ; ਪਰ ਅੱਲਾਹ ਇਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਉਚੀ ਕਰਦਾ ਅਤੇ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ। ਉਹ ਇਸਲਾਮ ਤੋਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿਕਲਣਗੇ ਜਿਵੇਂ ਤੀਰ ਤੁਰੰਤ ਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਧਨੁਸ਼ ਤੋਂ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ: ਜੇ ਮੈਂ ਇਹ ਦੇਖ ਲਾਂ ਕਿ ਉਹ ਇਸਲਾਮੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਤਲਵਾਰ ਨਾਲ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਥਮੂਦ ਦੀ ਕੌਮ ਵਾਂਗ ਸਖ਼ਤ ਮਾਰਾਂਗਾ।

فوائد الحديث

ਨਬੀ ﷺ ਦਾ ਹਲਿਮ (ਸਬਰ ਅਤੇ ਧੀਰਜ) ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਤੇ ਦੁਖ ਸਹਿਣ ਦੀ ਤਾਕਤ।

ਨਬੀ ﷺ ਦੀ ਨਬੂਵਤ ਦਾ ਸਬੂਤ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਅੱਲਾਹ ਵੱਲੋਂ ਵਹੀ ਮਿਲੀ।

ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰੀ ਰੂਪ ਅਨੁਸਾਰ ਪੇਸ਼ ਆਉਣਾ, ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰੀ ਰੂਪ ਅਨੁਸਾਰ ਪੇਸ਼ ਆਉਣਾ, ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਖ਼ਵਾਰਿਜ਼ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ, ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਜੇ ਉਹ ਲੜਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਨਵਵੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਦੀ ਉਤਸ਼ਾਹਨਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਅਲੀ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਦੀ ਫਜ਼ੀਲਤ।

ਕੁਰਾਨ ਦੀ ਗਹਿਰਾਈ ਨਾਲ ਸੋਚਣਾ, ਉਸਨੂੰ ਸਮਝਣਾ, ਉਸ ਉੱਤੇ ਅਮਲ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਅਟੂਟ ਰਹਿਣਾ।

التصنيفات

Old Sects and Schools