ਕੋਈ ਵੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਐਸਾ ਨਹੀਂ ਜੋ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਦੁਆ ਕਰੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਗੁਨਾਹ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ਤੋੜਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ,…

ਕੋਈ ਵੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਐਸਾ ਨਹੀਂ ਜੋ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਦੁਆ ਕਰੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਗੁਨਾਹ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ਤੋੜਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ, ਮਗਰ ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਦੁਆ ਦੇ ਬਦਲੇ ਉਸਨੂੰ ਤਿੰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਚੀਜ਼਼ ਜ਼ਰੂਰ ਦਿੰਦੈ: ਜਾਂ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਦੁਆ ਤੁਰੰਤ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਾਂ ਉਸ ਲਈ ਆਖ਼ਰਤ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਕੋਈ ਐਨੀ ਹੀ ਬੁਰਾਈ ਦੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।»ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: "ਫਿਰ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਦੁਆ ਕਰੀਏ!" ਉਨ੍ਹਾਂ (ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ) ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: «ਅੱਲਾਹ ਹੋਰ ਵਧ ਕਰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ!

ਹਜ਼ਰਤ ਅਬੂ ਸਈਦ ਖੁਦਰੀ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ «ਕੋਈ ਵੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਐਸਾ ਨਹੀਂ ਜੋ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਦੁਆ ਕਰੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਗੁਨਾਹ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ਤੋੜਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ, ਮਗਰ ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਦੁਆ ਦੇ ਬਦਲੇ ਉਸਨੂੰ ਤਿੰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਚੀਜ਼਼ ਜ਼ਰੂਰ ਦਿੰਦੈ: ਜਾਂ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਦੁਆ ਤੁਰੰਤ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਾਂ ਉਸ ਲਈ ਆਖ਼ਰਤ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਕੋਈ ਐਨੀ ਹੀ ਬੁਰਾਈ ਦੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।»ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: "ਫਿਰ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਦੁਆ ਕਰੀਏ!" ਉਨ੍ਹਾਂ (ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ) ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: «ਅੱਲਾਹ ਹੋਰ ਵਧ ਕਰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ!»

[صحيح] [رواه أحمد]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਇਤਲਾਖ਼ੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਮੁਸਲਮਾਨ ਅੱਲਾਹ ਤੌਂ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਚੀਜ਼ ਮੰਗਦਾ ਹੈ ਜੋ ਨਾ ਤਾਂ ਗੁਨਾਹ ਹੋਵੇ — ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੁਨਾਹ ਜਾਂ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਮੰਗਣਾ — ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ਤੋੜਣ ਵਾਲੀ ਹੋਵੇ — ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਜਾਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਵਾਸਤੇ ਬਦਦੁਆ ਕਰਨੀ — ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਦੀ ਦੁਆ ਦੇ ਬਦਲੇ ਉਸਨੂੰ ਤਿੰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਚੀਜ਼਼ ਜ਼ਰੂਰ ਦਿੰਦੈ: ਜਾਂ ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਦੀ ਦੁਆ ਤੁਰੰਤ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋ ਕੁਝ ਉਸ ਨੇ ਮੰਗਿਆ ਹੋਵੇ ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਅਤਾ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਾਂ ਫਿਰ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਉਸ ਦੀ ਦੁਆ ਨੂੰ ਰੋਕ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਉਸ ਲਈ ਇਸ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵੱਡਾ ਅਜਰ, ਉੱਚ ਦਰਜੇ, ਜਾਂ ਆਪਣੀ ਰਹਿਮਤ ਰਾਹੀਂ ਗੁਨਾਹਾਂ ਦੀ ਮਾਫੀ ਅਤਾ ਕਰੇ। ਜਾਂ ਫਿਰ ਦੁਨਿਆ ਵਿੱਚ ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਦੁਆ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਕੋਈ ਬੁਰੀ ਚੀਜ਼ ਉਸ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਤਦ ਸਹਾਬਿਆਂ ਨੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੂੰ ਅਰਜ ਕੀਤਾ: "ਫਿਰ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੁਆ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਜੋ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਭਲਾਈ ਮਿਲ ਜਾਏ?" ਤਦ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਕੋਲ ਜੋ ਕੁਝ ਹੈ,ਅਤੇ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਮੰਗਦੇ ਹੋ ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਮਹਾਨ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਅਤਾਅ (ਦਾਤ) ਨਾ ਕਦੇ ਘਟਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਮੁਕੰਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।"

فوائد الحديث

ਮੁਸਲਮਾਨ ਦੀ ਦੁਆ ਕਬੂਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰੱਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ, ਪਰ ਇਸਦੇ ਕੁਝ ਸ਼ਰਤਾਂ ਅਤੇ ਅਦਬ ਹੁੰਦੇ ਹਨ; ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਬੰਦ੍ਹੇ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੁਆ ਕਰੇ ਪਰ ਜਵਾਬ ਦੀ ਝਟਪਟ ਉਮੀਦ ਨਾ ਰੱਖੇ।

ਦੁਆ ਦੀ ਕਬੂਲੀਅਤ ਸਿਰਫ ਮੰਗੀ ਗਈ ਚੀਜ਼ ਦੇ ਮਿਲਣ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਟਿਕਦੀ; ਕਈ ਵਾਰੀ ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਦੀ ਦੁਆ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਆਖ਼ਰਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਲਈ ਸੰਗ੍ਰਹਿਤ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।

ਇਬਨ ਬਾਜ਼ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: ਦੌੜਦੌੜ ਕੇ ਦੁਆ ਕਰਨਾ, ਅੱਲਾਹ 'ਤੇ ਚੰਗਾ ਭਰੋਸਾ ਰੱਖਣਾ, ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ ਨਾ ਹੋਣਾ, ਇਹ ਸਭੋਂ ਵੱਡੇ ਕਾਰਣ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਦੁਆ ਕਬੂਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਧੀਰਜ ਨਾਲ ਦੁਆ ਕਰੇ, ਅੱਲਾਹ ਦੀਆਂ ਸਿਆਣਪ ਅਤੇ ਗਿਆਨਵਾਨੀ ਨੂੰ ਸਮਝੇ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਅੱਲਾਹ ਹਿਕਮਤ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਤੁਰੰਤ ਦੇ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਕਈ ਵਾਰੀ ਹਿਕਮਤ ਨਾਲ ਦੇਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਸਵਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਮੰਗ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ ਚੰਗਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

التصنيفات

Manners of Supplication