ਤੁਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲ ਵੇਖੋ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲ ਨਾ ਵੇਖੋ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ…

ਤੁਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲ ਵੇਖੋ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲ ਨਾ ਵੇਖੋ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਤੁਹਾਡੇ ਉੱਤੇ ਦਿੱਤੀ ਨਿਯਾਮਤ ਦਾ ਘਾਟਾ ਨਾ ਲੱਗੇ।

ਅਬੂ ਹੁਰੈਰਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅੰਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: «ਤੁਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲ ਵੇਖੋ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲ ਨਾ ਵੇਖੋ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਤੁਹਾਡੇ ਉੱਤੇ ਦਿੱਤੀ ਨਿਯਾਮਤ ਦਾ ਘਾਟਾ ਨਾ ਲੱਗੇ।»

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਦੁਨੀਆਵੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ — ਜਿਵੇਂ ਮਕਾਮ, ਦੌਲਤ, ਸ਼ੋਹਰਤ ਆਦਿ — ਉਹਨਾਂ ਵੱਲ ਵੇਖੇ ਜੋ ਉਸ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉੱਚੇ, ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲ ਨਾ ਵੇਖੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਹੇਠਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਵੱਲ ਵੇਖਣਾ ਇਸ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਤੁਹਾਡੇ ਉੱਤੇ ਦਿੱਤੀ ਨਿਯਾਮਤ ਨੂੰ ਘੱਟ ਨਾ ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਨਾ ਉਸਦੀ ਨਿਯਾਮਤ ਨੂੰ ਘਟਾਓ।

فوائد الحديث

ਸੰਤੋਸ਼ (ਕਨਾਅਤ) ਮੌਮਿਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਅਖਲਾਕ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਤਕਦੀਰ ਨਾਲ ਰਜਾ ਹੋਣ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ।

ਇਬਨ ਜਰੀਰ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਇਹ ਹਾਦਿਸ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਭਲਾਈਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਟਦੀ ਹੈ; ਕਿਉਂਕਿ ਜਦੋਂ ਇਨਸਾਨ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਦੇ ਵਧੀਆ ਹਾਲ ਵੇਖਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਉਸ ਦੀ ਆਪਣੀ ਖ਼ੁਾਹਿਸ਼ ਨੂੰ ਉਕਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵੀ ਓਹੋ ਜਿਹਾ ਹਾਸਲ ਕਰੇ, ਅਤੇ ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਉਸਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਨਿਯਾਮਤ ਨੂੰ ਘੱਟ ਸਮਝਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਵਾਧਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲਾਲਚ ਰੱਖਦਾ ਹੈ — ਇਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਦੁਨੀਆਵੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਹੇਠਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਵੱਲ ਵੇਖਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਆਪਣੀ ਨਿਯਾਮਤ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ; ਇਸ ਨਾਲ ਉਹ ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰ, ਨਮ੍ਰ ਅਤੇ ਭਲਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਬਣਦਾ ਹੈ।

التصنيفات

Purification of Souls