“ਜੋ ਕੋਈ ਤਿੰਨ ਜੁਮ੍ਹਾ ਦੀਆਂ ਨਮਾਜ਼ਾਂ ਹਲਕਾ ਸਮਝ ਕੇ ਛੱਡੇ, ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਦੇ ਦਿਲ ‘ਤੇ ਮੋਹਰ ਲਾ ਦੇਵੇਗਾ।”

“ਜੋ ਕੋਈ ਤਿੰਨ ਜੁਮ੍ਹਾ ਦੀਆਂ ਨਮਾਜ਼ਾਂ ਹਲਕਾ ਸਮਝ ਕੇ ਛੱਡੇ, ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਦੇ ਦਿਲ ‘ਤੇ ਮੋਹਰ ਲਾ ਦੇਵੇਗਾ।”

ਅਬੂ ਅਲ-ਜਅਦ਼ ਅਲ-ਜ਼ਮਰੀ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਰਹੀ, ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ। “ਜੋ ਕੋਈ ਤਿੰਨ ਜੁਮ੍ਹਾ ਦੀਆਂ ਨਮਾਜ਼ਾਂ ਹਲਕਾ ਸਮਝ ਕੇ ਛੱਡੇ, ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਦੇ ਦਿਲ ‘ਤੇ ਮੋਹਰ ਲਾ ਦੇਵੇਗਾ।”

[صحيح] [رواه أبو داود والترمذي والنسائي وابن ماجه وأحمد]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਜੁਮ੍ਹਾ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਫਰਮਾਇਆ ਕਿ ਜੋ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਜਾਇਜ਼ ਕਾਰਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਹਲਕੇਪਣ ਨਾਲ ਜੁਮ੍ਹਾ ਛੱਡੇ, ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਦੇ ਦਿਲ ‘ਤੇ ਮੋਹਰ ਲਾ ਦੇਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਭਲਾਈ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦੇਵੇਗਾ।

فوائد الحديث

ਇਬਨ ਅਲ-ਮੁੰਦਿਰ ਨੇ ਇਹ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਲਾਮਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇਕਮਤ ਹੈ ਕਿ ਜੁਮ੍ਹਾ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਫਰਜ਼ ਐਨ (ਹਰ ਬਾਲਿਗ ਮਰਦ ਉੱਤੇ ਲਾਜ਼ਮੀ) ਹੈ।

ਇਬਨ ਅਲ-ਮੁੰਦਿਰ ਨੇ ਇਹ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਲਾਮਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇਕਮਤ ਹੈ ਕਿ ਜੁਮ੍ਹਾ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਫਰਜ਼ ਐਨ (ਹਰ ਬਾਲਿਗ ਮਰਦ ਉੱਤੇ ਲਾਜ਼ਮੀ) ਹੈ।

ਜੋ ਕੋਈ ਜੁਮ੍ਹਾ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਕਿਸੇ ਜਾਇਜ਼ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਛੱਡੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ।

ਸ਼ੋਕਾਨੀ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: “ਤਿੰਨ ਜੁਮ੍ਹਾ” ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਮਾਜ਼ ਛੱਡਣ ਦੀ ਘਟਨਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਹੋਵੇ—ਚਾਹੇ ਜੁਮ੍ਹਾ ਲਗਾਤਾਰ ਛੱਡੇ ਜਾਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਿਆਂ ‘ਤੇ—ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਬਾਦ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਉਸ ਦੇ ਦਿਲ ‘ਤੇ ਮੋਹਰ ਲਾ ਦੇਵੇਗਾ, ਜੋ ਕਿ ਹਦੀਸ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਤਿੰਨ ਲਗਾਤਾਰ ਜੁਮ੍ਹਾ ਦੀਆਂ ਨਮਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ।

التصنيفات

Virtue of Friday