رسول الله (صلی الله علیه وسلم) نماز را با تکبیر و قرائت «الحمد لله رب العالمین

رسول الله (صلی الله علیه وسلم) نماز را با تکبیر و قرائت «الحمد لله رب العالمین

از مادر مؤمنان عایشه رضی الله عنها روایت است که فرمود: رسول الله (صلی الله علیه وسلم) نماز را با تکبیر و قرائت «الحمد لله رب العالمین» آغاز می‌فرمودند، هنگام رکوع، سر مبارک را بیش از حد بالا نمی‌آوردند و نه بیش از حد پایین می‌آوردند، بلکه حالتی میانه داشتند، چون سر از رکوع برمی‌داشتند، تا کاملاً راست نمی‌ایستادند، به سجده نمی‌رفتند، و هنگامی که سر از سجده برمی‌داشتند، تا کاملاً نشسته و آرام نمی‌گرفتند، به سجدهٔ دوم نمی‌رفتند، در هر دو رکعت، تشهد می‌خواندند، پای چپ را می‌گستردند و پای راست را برپا می‌داشتند، از نشستن به شیوهٔ شیطان (اشاره به نشستن بر پاشنه‌ها) نهی می‌فرمودند، و از اینکه مرد دو ساعد خود را همچون درندگان بر زمین بگسترد، بازمی‌داشتند، و نماز را با سلام به پایان می‌بردند.

[صحیح] [مسلم روایت کرده]

الشرح

ام المؤمنین عائشه (رضی الله عنها) از شیوهٔ نمازگزاری پیامبر اکرم (صلی الله علیه وسلم) اینگونه یاد کردند که: حضرت نماز خویش را با تکبیرةالإحرام آغاز می‌فرمود و می‌فرمود: «الله أکبر»، و قرائت را با سورهٔ فاتحة الکتاب آغاز می‌کردند: «الحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ العَالَمِينَ...». و هرگاه پس از قیام به رکوع می‌رفت، سر مبارک را در هنگام رکوع نه بلند می‌کرد و نه پایین می‌آورد، بلکه آن را مستقیم و هموار نگاه می‌داشت، و هنگامی که سر از رکوع برمی‌داشت، پیش از آنکه به سجده رود، کاملاً ایستاده و راست می‌شد، و هنگامی که سر از سجدهٔ اول برمی‌داشت، تا به طور کامل نشسته و آرام نمی‌گرفت، به سجدهٔ دوم نمی‌رفت. و پس از هر دو رکعت، برای تشهد می‌نشست و می‌فرمود: «التحیات لله والصلوات والطیبات...»، و هرگاه برای نشستن بین دو سجده یا برای تشهد می‌نشست، پای چپ خود را می‌گسترد و بر آن می‌نشست، و پای راست خود را برپا می‌داشت. و از نشستن نمازگزار به شیوهٔ نشستن شیطان نهی می‌فرمود؛ که عبارت است از: گستراندن هر دو پا بر زمین و نشستن بر پاشنه‌ها، یا چسباندن باسن به زمین و برپا داشتن ساق‌ها و نهادن دست‌ها بر زمین همچون گستراندن سگ، یا اینکه نمازگزار دو ساعد خویش را در سجده همچون درندگان بر زمین بگستراند. و نماز خویش را با سلام به پایان می‌برد: «السلام علیکم ورحمة الله»، یک بار به سوی راست و بار دیگر به سوی چپ.

فوائد الحديث

بیان برخی از ویژگی‌های نماز پیامبر علیه الصلاة والسلام.

وجوب تکبیرة الإحرام که هر گفتار و کردار منافی با اقوال و افعال نماز را حرام می‌کند، و اینکه غیر از این صیغه، چیزی جایگزین آن برای ورود به نماز نمی‌شود.

وجوب قرائت سوره فاتحه.

وجوب رکوع، و بهترین حالت آن استواری است، بدون بلند کردن یا پایین آوردن بیش از حد.

وجوب بلند شدن از رکوع، و وجوب اعتدال در ایستادن پس از آن.

وجوب سجود، و وجوب بلند شدن از آن، و اعتدال در نشستن پس از آن.

مشروعیت افتراش نمازگزار پای چپ و نصب پای راست در نشستن در نماز، اما در تشهد آخر نمازهایی که دو تشهد دارند مانند مغرب و عشاء، سنت تورک است، و احادیث دیگری نیز در این باره نقل شده است.

نهی از مشابهت با شیطان در نشستن، که عبارت است از نشستن بر پاشنه‌ها و گستردن پاها بر زمین، یا نصب آنها و نشستن در میان آنها بر زمین.

نهی از مشابهت با درندگان در افتراش، که عبارت است از گستردن دست‌ها بر زمین، زیرا این کار نشانه تنبلی و ضعف است.

نهی از تشبه به شیطان و حیوانات در افعال آنها.

وجوب به پایان بردن نماز با سلام، که دعایی است برای نمازگزاران و حاضرین و غایبین شایسته، برای سلامت از هرگونه شرور و نقایص.

وجوب طمأنینه در نماز.

التصنيفات

طریقۀ نماز, اشتباهات نمازگزاران