إعدادات العرض
مَثَلُ مَا بَعَثَنِي اللَّهُ بِهِ مِنَ الهُدَى وَالعِلْمِ كَمَثَلِ الغَيْثِ الكَثِيرِ أَصَابَ أَرْضًا
مَثَلُ مَا بَعَثَنِي اللَّهُ بِهِ مِنَ الهُدَى وَالعِلْمِ كَمَثَلِ الغَيْثِ الكَثِيرِ أَصَابَ أَرْضًا
از ابوموسی رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: «مَثَلُ مَا بَعَثَنِي اللَّهُ بِهِ مِنَ الهُدَى وَالعِلْمِ كَمَثَلِ الغَيْثِ الكَثِيرِ أَصَابَ أَرْضًا، فَكَانَ مِنْهَا نَقِيَّةٌ، قَبِلَتِ المَاءَ، فَأَنْبَتَتِ الكَلَأَ وَالعُشْبَ الكَثِيرَ، وَكَانَتْ مِنْهَا أَجَادِبُ، أَمْسَكَتِ المَاءَ، فَنَفَعَ اللَّهُ بِهَا النَّاسَ، فَشَرِبُوا وَسَقَوْا وَزَرَعُوا، وَأَصَابَتْ مِنْهَا طَائِفَةً أُخْرَى، إِنَّمَا هِيَ قِيعَانٌ لاَ تُمْسِكُ مَاءً وَلاَ تُنْبِتُ كَلَأً، فَذَلِكَ مَثَلُ مَنْ فَقُهَ فِي دِينِ اللَّهِ وَنَفَعَهُ مَا بَعَثَنِي اللَّهُ بِهِ، فَعَلِمَ وَعَلَّمَ، وَمَثَلُ مَنْ لَمْ يَرْفَعْ بِذَلِكَ رَأْسًا، وَلَمْ يَقْبَلْ هُدَى اللَّهِ الَّذِي أُرْسِلْتُ بِهِ». «مثال هدايت و دانشی كه الله مرا با آن مبعوث گردانيده، مانند بارانی است كه بر زمين می بارد؛ زمينی كه حاصل خيز باشد، آب باران را در خود جذب می كند و در نتيجه در آن علف و گياهان فراوانی می رويد، و زمينی كه سخت است، آب را بر روی خود نگه می دارد و الله مردم را از اين آب بهره مند می سازد و از اين آب می نوشند و با آن کشاورزی و آبياری می کنند. اما شوره زار و زمين خشک، بارانی را که در آن می بارد، در خود نگه نمی دارد و هيچ گياهی به بار نمی آورد. زمين حاصلخيز، مثال کسی است که از دانش و بینش دينی برخوردار می شود و الله او را از هدايت و دانشی که مرا با آن برانگيخته، بهره مند می سازد؛ لذا خود می آموزد و به ديگران نيز آموزش می دهد. اما زمين شوره زار، مثال كسی است كه به احكام و علوم دينی توجهی نمی کند و رهنمودهايی را كه از سوی الله آورده ام نمی پذيرد».
الترجمة
العربية বাংলা Bosanski English Español فارسی Français Bahasa Indonesia Русский Tagalog Türkçe اردو 中文 हिन्दी Hausa Kurdî Tiếng Việt Magyar ქართული Kiswahili සිංහල Română অসমীয়া ไทย Português मराठी አማርኛ ភាសាខ្មែរ ગુજરાતી Nederlands Македонскиالشرح
پیامبر صلی الله علیه وسلم با شگفتی کسانی را تشبیه کرد که از دلالت و راهی که به مطلوب می رساند، و کسی که از این علم و هدایت بهره می برد به بارانی تشبیه می کند که بر زمین می بارد؛ و زمین سه نوع می باشد: اول: زمینی که خوب است و این آب را پذیرا می باشد؛ و در قبال آن گیاهان زیادی می رویاند و کشت فراوانی از آن به دست می آید و مردم از محصولات آن بهره مند شده و استفاده می کنند. دوم: زمینی است که چیزی از آن نمی روید اما آب را در خود نگه می دارد و به این ترتیب مردم از آن می نوشند، مواشی خود را آب می دهند، کشاورزی و آبیاری می کنند. سوم: زمین صاف و همواری که آبی در خود نگه نمی دارد و چیزی نمی رویاند، نه از آن آب بهره می برد و نه مردم از آن بهره ای می برند. مردم نسبت به علم و هدایتی که رسول الله صلی الله علیه وسلم با آن مبعوث شده، چنین وضعی دارند. دسته ی اول: برخی از آنها بینش و دانش دینی کسب می کنند و می آموزند و آموزش می دهند؛ مانند زمین خوب و پاک است که خود می نوشد و سود می برد، و محصول می آورد و به دیگران سود می رساند. دسته ی دوم: کسى که علم را حفظ کرده، ولى فهم و استنباط ندارد، او جمع آور علم است، غوطه ور در آن زمان خود است، ولى به اعمال نوافل خود عمل ننموده، و يا آنچه را که جمع کرده نمى فهمد؛ پس او وسیله ای است برای دیگران، و او مانند زمینی است که آب در آن نشیند و مردم از آن بهره مند می شوند. دسته ی سوم: کسی که علمیرا بشنود، اما آن را حفظ نکند، و به آن عمل نکند، و به دیگران منتقل نکند؛ مانند زمین شوره زار یا صافی است که گیاه ندارد و آب را نمی پذیرد یا برای دیگران فاسدش می کند.فوائد الحديث
بیان فضیلت فراگیری علم و تعلیم آن، و هشدار از روی گردانی از آنها.
استفاده از ضرب المثل ها برای روشن کردن معانی برای مردم.
قرطبی می گوید: همان گونه که باران زمین مرده را زنده می کند، علوم دینی نیز دل مرده را زنده می کند، سپس شنوندگان خود را به سرزمین های مختلف تشبیه کرد که باران بر آن می بارد.
مردم در گرفتن علم شرعی دارای مراتب هستند.
التصنيفات
فضیلت علم