الشرح

Nebi–sallallahu aleyhi ve sellem- «Allah'ın benimle gönderdiği ilim ve hidayetin misali, bir araziye düşen yağmur gibidir.» diye buyurmuştur. Burada bu ilim ve hidayetten istifade eden kimseler toprağın yağmurdan faydalanmasına benzetilmektedir. Yağmurun indiği toprak üç çeşittir. İlki, verimli, suyu kabul eden topraktır. Bu toprak türü üzerinde birçok ot, ekin ve yeşillik biter. İnsanlar da son derece bu topraktan faydalanırlar. Diğer toprak türü ise, üzerinde bir şey bitmeyen ancak suyu, üzerinde tutan topraktır. İnsanlar gelip, bu biriken suyu içerek, hayvanlarını ve ekinlerini sulayarak bu topraktan faydalanırlar. Üçüncü toprak türü ise ne suyu tutar, ne de üzerinde bir şey bitip, yetişen topraktır. İşte insanların durumu da aynı böyledir. Yüce Allah'ın Nebi –sallallahu aleyhi ve sellem-’i gönderdiği ilim ve hidayetle ilgili olarak Allah’ın dininde fıkıh/ilim sahibi olan, bu ilmi öğrenip, öğreten kimse hem kendisi hem de insanların istifade ettiği bir kimsedir. İkinci kısım ise, hidayeti yüklenip taşıyanlardır. Ancak onlar bu hidayetten bir şey fıkh edip anlamamışlardır. İlim ve hadis rivayet edip nakletmişler ama bu ilmi anlayamamışlardır. Üçüncü kısım ise; Nebi –sallallahu aleyhi ve sellem-’in kendisi ile geldiği ilim ve hidayete iltifat edip, önem vermeyen kimselerdir ki, onlar bu ilimden yüz çevirmişler, gereken ilgi ve ehemmiyeti sergilememişlerdir. Bu kimseler; Nebi –sallallahu aleyhi ve sellem-’in kendisi ile geldiği ilim ve hidayetten yararlanmadıkları gibi insanlara da bir faydaları dokunmamıştır.