الشرح

ណាពី ﷺ លោកបានបញ្ជាក់ថា ជាការពិតណាស់ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានមានបន្ទូលនៅក្នុងហាទីស្ហគុតស៊ីយ៍មួយថា៖ យើងបែងចែកស៊ូរ៉ោះអាល់ហ្វាទីហះនៅក្នុងសឡាតរវាងយើង និងរវាងខ្ញុំបម្រើរបស់យើងជាពីរចំណែក។ ពាក់កណ្តាលសម្រាប់យើង ហើយពាក់កណ្តាលទៀតសម្រាប់រូបគេ។ ដូចនេះ ពាក់កណ្តាលខាងដើម៖ មានការថ្លែងសរសើរ កោតសរសើរ និងលើកតម្កើងដល់អល់ឡោះជាម្ចាស់ គឺយើងនឹងតបស្នងដល់គេចំពោះការកោតសរសើរនោះនូវការតបស្នងយ៉ាងល្អប្រពៃ។ ចំណែកឯពាក់កណ្តាលខាងចុង៖ មានការទទូចអង្វរករ និងសុំបួងសួង យើងនឹងឆ្លើយតបចំពោះគេ និងផ្តល់ឲ្យគេនូវអ្វីដែលគេបានសុំ។ ដូច្នេះ នៅពេលដែលអ្នកសឡាតសូត្រថា៖ “الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ” (ការសរសើរទាំងឡាយ គឺសម្រាប់អល់ឡោះដែលជាម្ចាស់គ្រប់គ្រងពិភពទាំងអស់។) អល់ឡោះទ្រង់មានបន្ទូលថា៖ ខ្ញុំបម្រើរបស់យើងបានថ្លែងសរសើរយើង។ នៅពេលដែលអ្នកសឡាតសូត្រថា៖ “الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ” (ជាម្ចាស់មហាសប្បុរស មហាអាណិតស្រឡាញ់។) អល់ឡោះទ្រង់មានបន្ទូលថា៖ ខ្ញុំបម្រើរបស់យើងបានកោតសរសើរមកចំពោះយើង បានថ្លែងសរសើរមកចំពោះយើង និងទទួលស្គាល់នូវការប្រទានទាំងឡាយរបស់យើងចំពោះភាវៈដែលយើងបង្កើតទាំងឡាយ។ នៅពេលដែលអ្នកសឡាតសូត្រថា៖ “مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ” (ជាសេ្ដច(គ្រប់គ្រង)នៃថ្ងៃជំនុំជម្រះ(បរលោក)។) អល់ឡោះទ្រង់មានបន្ទូលថា៖ ខ្ញុំបម្រើរបស់យើងបានលើកតម្កើងយើង ដែលនោះគឺជាការលើកតម្កើងចំពោះភាពរុងរឿងដ៏ធំធេងរបស់ទ្រង់។ ហើយនៅពេលដែលអ្នកសឡាតសូត្រថា៖ “إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ” (ចំពោះទ្រង់តែមួយគត់ដែលពួកយើងគោរពសក្ការៈ ហើយចំពោះទ្រង់តែមួយគត់ដែលពួកយើងសុំឱ្យជួយ។) អល់ឡោះទ្រង់មានបន្ទូលថា៖ នេះគឺរវាងយើង និងរវាងខ្ញុំបម្រើរបស់យើង។ ដូចនេះ ពាក់កណ្តាលខាងដើមនៃអាយ៉ាត់នេះ គឺសម្រាប់អល់ឡោះ នោះគឺ “إِيَّاكَ نَعْبُدُ” (ចំពោះទ្រង់តែមួយគត់ដែលពួកយើងគោរពសក្ការៈ)។ វាជាការទទួលស្គាល់នូវភាពជាព្រះជាម្ចាស់របស់អល់ឡោះដែលត្រូវគោរពសក្ការៈ និងឆ្លើយតបចំពោះការគោរពសក្ការៈ។ មកដល់ត្រឹមនេះ គឺបញ្ចប់នូវពាក់កណ្តាលដែលជាចំណែកសម្រាប់អល់ឡោះ។ ចំណែកឯពាក់កណ្តាលខាងចុងនៃអាយ៉ាត់នេះ សម្រាប់ខ្ញុំបម្រើអល់ឡោះ នោះគឺ “إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ” (ចំពោះទ្រង់តែមួយគត់ដែលពួកយើងសុំឲ្យជួយ)។ វាជាការសុំជំនួយពីអល់ឡោះ ហើយទ្រង់សន្យាថានឹងផ្តល់ជំនួយដល់គេ។ ហើយនៅពេលដែលអ្នកសឡាតសូត្រថា៖ “اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ * صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ” (សូមទ្រង់មេត្ដាចង្អុលបង្ហាញដល់ពួកយើងនូវមាគ៌ា ដ៏ត្រឹមត្រូវផងចុះ។ គឺមាគ៌ារបស់បណ្ដាអ្នកដែលទ្រង់បានប្រទានឧបការគុណដល់ពួកគេ ពុំមែនជា(មាគ៌ា)អ្នកដែលត្រូវគេខឹងសម្បា និងពុំមែនជា(មាគ៌ា)ពួកដែលវងេ្វងឡើយ។) អល់ឡោះទ្រង់មានបន្ទូលថា៖ នេះជាការទទូចអង្វរករ និងបួងសួងពីសំណាក់ខ្ញុំបម្រើរបស់យើង ហើយសម្រាប់ខ្ញុំបម្រើរបស់យើងនឹងទទួលបាននូវអ្វីដែលគេបានសុំ។ ជាការពិតណាស់ យើងពិតជាបានឆ្លើយតបចំពោះការបួងសួងរបស់គេហើយ។