ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਮੇਰੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਲੈ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਤਸ਼ਹੱਦ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਿਖਾਇਆ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੁਰਆਨ ਦੀ ਸੂਰਹ ਸਿਖਾਈ ਜਾਂਦੀ…

ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਮੇਰੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਲੈ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਤਸ਼ਹੱਦ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਿਖਾਇਆ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੁਰਆਨ ਦੀ ਸੂਰਹ ਸਿਖਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਇਬਨ ਮਸਊਦ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅੰਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਮੇਰੇ ਹੱਥ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਲੈ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਤਸ਼ਹੱਦ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਿਖਾਇਆ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੁਰਆਨ ਦੀ ਸੂਰਹ ਸਿਖਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅੱਤਹਿਯਾਤੁ ਲਿੱਲਾਹਿ ਵੱੱਸ਼ਲਾਵਾਤੁ ਵੱੱਤ਼ੱਈਬਾਤੁ। ਅੱਸਲਾਮੁ ਅਲੈਕਾ ਅੱਯੁਹੱਨਬੀਯ੍ਯੁ ਵਾਰਹਮਾਤੁੱਲਾਹਿ ਵਾਬਰਕਾਤੁਹ। ਅੱਸਲਾਮੁ ਅਲੈਨਾ ਵਅਲਾ ਇਬਾਦਿੱਲਾਹਿੱਸਾਲਹੀਨ। ਅਸ਼ਹਾਦੁ ਅੱਲਾ ਇਲਾਹਾ ਇੱਲੱਲਾਹੁ ਵਅਸ਼ਹਾਦੁ ਅੰਨਾ ਮੁਹੰਮਦੰ ਅਬਦੁਹੂ ਵੱ ਰਸੂਲੁਹੁ।ਇੱਕ ਰਿਵਾਇਤ ਵਿੱਚ ਦੋਹਾਂ (ਬੁਖਾਰੀ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ) ਲਈ ਇਹ ਲਫ਼ਜ਼ ਹਨ: "ਬੇਸ਼ੱਕ ਅੱਲਾਹ ਹੀ ਅੱਸਲਾਮ (ਸਲਾਮਤੀ ਵਾਲਾ) ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਤੁਹਾਡਾ ਕੋਈ ਇੱਕ ਨਮਾਜ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਹੇ:" ਅੱਤਹਿਯਾਤੁ ਲਿੱਲਾਹਿ ਵੱਸਲਾਵਾਤੁ ਵੱਤ਼ੱਈਬਾਤੁ। ਅੱਸਲਾਮੁ ਅਲੈਕਾ ਅੱਯੁਹੱਨਬੀਯ੍ਯੁ ਵੱਰਹਮਤੁੱਲਾਹਿ ਵਾਬਰਕਾਤੁਹ। ਅੱਸਲਾਮੁ ਅਲੈਨਾ ਵਅਲਾ ਇਬਾਦਿੱਲਾਹਿੱਸਾਲਹੀਨ।۔ਜਦੋਂ ਉਹ ਇਹ (ਦੁਆ) ਪੜ੍ਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਆਸਮਾਨ ਵਿਚ ਹਰ ਇਕ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਨੇਕ ਬੰਦੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਅਸ਼ਹਾਦੁ ਅੱਲਾ ਇਲਾਹਾ ਇੱਲੱਲਾਹੁ, ਵਅਸ਼ਹਾਦੁ ਅੰਨਾ ਮੁਹੰਮਦੰ ਅਬਦੁਹੂ ਵੱ ਰਸੂਲੁਹੁ, ਮੈਂ ਗਵਾਹੀ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਅਲਾਹ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਮਾਬੂਦ ਨਹੀਂ, ਅਤੇ ਮੈਂ ਗਵਾਹੀ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੁਹੰਮਦ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਉਸ ਦੇ ਬੰਦੇ ਅਤੇ ਰਸੂਲ ਹਨ। ਫਿਰ ਉਹ (ਨਮਾਜੀ) ਅੱਲਾਹ ਕੋਲੋਂ ਜੋ ਚਾਹੇ ਮੰਗ ਸਕਦਾ ਹੈ।

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਇਬਨੁ ਮਸਊਦ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੂੰ ਨਮਾਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਤਸ਼ਹੱਦ ਸਿਖਾਇਆ, ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਹੱਥ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਤਾਂ ਜੋ ਇਬਨੁ ਮਸਊਦ ਦੀ ਤਵੱਜੋ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਕਰ ਸਕਣ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੁਰਆਨ ਦੀ ਕੋਈ ਸੂਰਹ ਸਿਖਾ ਰਹੇ ਹੋਣ, ਜੋ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਦਲੀਲ ਹੈ ਕਿ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਇਸ ਤਸ਼ਹੱਦ ਦੇ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਅਰਥ ਦੋਹਾਂ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ। ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਅੱਤਹਿਯਾਤੁ ਲਿੱਲਾਹਿ"** — ਅਨੁਵਾਦ: **ਸਾਰੀ ਅਦਬ ਭਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ (ਆਦਾਬ, ਇਜ਼ਤਾਂ) ਅੱਲਾਹ ਲਈ ਹਨ।** ਇਹ ਹਰ ਉਹ ਕਹਿਣਾ ਜਾਂ ਕਰਨਾ ਹੈ ਜੋ ਵੱਡਾਈ ਤੇ ਇਜ਼ਤ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੋਵੇ, ਇਹ ਸਾਰਾ ਸਨਮਾਨ ਅਲਾਹ ਤਆਲਾ ਲਈ ਹੱਕਦਾਰ ਹੈ। **"ਅਸੱਲਾਵਾਤੁ"** — ਅਨੁਵਾਦ: **ਨਮਾਜਾਂ ਦੀ ਦੋਹਾਈ ਅਤੇ ਬਰਕਤਾਂ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਹਨ।** ਇਸ ਨਾਲ ਮੁਰਾਦ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਮਾਜਾਂ ਹਨ — ਫ਼ਰਜ਼ ਵੀ ਅਤੇ ਨਫਲ ਵੀ — ਜੋ ਕੇਵਲ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਲਈ ਹੀ ਹਨ। **"ਅੱਤ਼ੱਈਬਾਤੁ"** — ਅਨੁਵਾਦ: **ਸਾਰੀਆਂ ਪਾਕੀਜ਼ਾ ਅਤੇ ਚੰਗੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਅੱਲਾਹ ਲਈ ਹਨ।** ਇਸ ਨਾਲ ਮੁਰਾਦ ਹਨ ਪਾਕੀਜ਼ਾ ਬੋਲ, ਚੰਗੇ ਅਮਲ ਅਤੇ ਉੱਚੇ ਗੁਣ, ਜੋ ਕਮਾਲ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ — ਇਹ ਸਾਰੇ ਅਲਾਹ ਤਆਲਾ ਲਈ ਹੀ ਮੁਨਾਸਿਬ ਹਨ। **"ਅੱਸਲਾਮੁ ਅਲੈਕਾ ਅੱਯੁਹੱਨਬੀਯ੍ਯੁ ਵੱ ਰਹਮਤੁੱਲਾਹਿ ਵਾ ਬਰਕਾਤੁਹ"** — **ਤੁਹੱਤੇ ਸਲਾਮਤੀ ਹੋਵੇ, ਹੇ ਨਬੀ ਜੀ, ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਰਹਿਮਤ ਅਤੇ ਬਰਕਤਾਂ ਵੀ।** ਇਹ ਨਬੀ ਜੀ ਲਈ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੀ ਆਫ਼ਤ ਅਤੇ ਨਾਪਸੰਦ ਚੀਜ਼ ਤੋਂ ਸਲਾਮਤੀ ਦੀ ਦੁਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਹਰ ਭਲਾਈ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਦੀ ਦੁਆ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਉੱਤੇ ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਨੇਕ ਬੰਦਿਆਂ ਉੱਤੇ ਸਲਾਮਤੀ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਦੁਆ ਹੈ ਨਮਾਜੀ ਲਈ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਆਸਮਾਨ ਵਿਚ ਹਰ ਨੇਕ ਬੰਦੇ ਲਈ ਸਲਾਮਤੀ ਦੀ। **ਅਨੁਵਾਦ:** ਮੈਂ ਗਵਾਹੀ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕੋਈ ਮਾਬੂਦ ਨਹੀਂ। ਅਰਥ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਪੂਰੇ ਯਕੀਨ ਅਤੇ ਪੱਕੇ ਇ਼ਤਰਾਫ਼ ਨਾਲ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਅਲਾਹ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਹੱਕੀਕੀ ਮਾਬੂਦ ਨਹੀਂ। **ਅਨੁਵਾਦ:** ਅਤੇ ਮੈਂ ਗਵਾਹੀ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੁਹੰਮਦ ﷺ ਉਸਦੇ ਬੰਦੇ ਅਤੇ ਰਸੂਲ ਹਨ। ਮੈਂ ਉਸ ਦੀ (ਮੁਹੰਮਦ ﷺ ਦੀ) ਬੰਦਗੀ (ਅਰਦਾਸਗਾਰੀ) ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਰਸੂਲੀਅਤ ਦੀ ਪੱਕੀ ਮਾਨਤਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਫਿਰ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਨਮਾਜੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਦੁਆ ਵਿੱਚੋਂ ਜੋ ਵੀ ਚਾਹੇ ਚੁਣ ਕੇ ਮੰਗ ਸਕਦਾ ਹੈ।

فوائد الحديث

ਇਸ ਤਸ਼ਹੱਦ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਨਮਾਜ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਸਜਦੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੈਠਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਰਕਅਤ ਵਾਲੀ ਨਮਾਜ ਅਤੇ ਚਾਰ ਰਕਅਤ ਵਾਲੀ ਨਮਾਜ ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਰਕਅਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੈਠਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਤਸ਼ਹੱਦ ਵਿੱਚ "ਅੱਤਹਿਯਾਤ" ਦਾ ਫਰਜ਼ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਬੀ ﷺ ਤੋਂ ਸਬੂਤ ਹੋਏ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਸ਼ਹੱਦ ਦੇ ਲਫ਼ਜ਼ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨਾ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ।

ਨਮਾਜ ਵਿੱਚ ਉਹ ਦੁਆ ਮੰਗਣਾ ਜ਼ਾਇਜ ਹੈ ਜੋ ਪਸੰਦ ਹੋਵੇ, ਬੱਸ ਇਹ ਗੱਲ ਯਕੀਨੀ ਹੋਵੇ ਕਿ ਉਹ ਗੁਨਾਹ ਦੀ ਬਾਤ ਨਾ ਹੋਵੇ।

ਦੁਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਮੰਗਣਾ ਸਿਫਾਰਸ਼ੀ (ਪਸੰਦੀਦਹ) ਹੈ।

التصنيفات

Method of Prayer