فوائد الحديث

**ਨਜ਼ਰ (ਸ਼ਰਆੰ):** ਉਹ ਵਾਅਦਾ ਜੋ ਇੱਕ ਜਵਾਬਦੇਹ ਵਿਅਕਤੀ **ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਲਈ ਕਰਦਾ ਹੈ।**

**ਕਫ਼ਾਰਤੁ ਅਲ-ਯਮੀਨ**

ਇੱਕ ਜਵਾਬਦੇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਸਮ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ’ਤੇ:

1. **ਦਸ ਮਿਸਕਿਨਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣਾ ਦੇਣਾ**, ਜਾਂ

2. **ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਕੱਪੜੇ ਦੀ ਵਿਆਪਕਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ**, ਜਾਂ

3. **ਇਕ ਗ਼ਲਾਮ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਨਾ**।

ਜੇ ਇਹ ਸਭ ਸੰਭਵ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ **ਤੀਨ ਦਿਨਾ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖਣਾ** ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ।

ਕਫ਼ਾਰਤ ਦਾ ਮਕਸਦ ਇਹ ਹੈ ਕਿ **ਮੁਸਲਮਾਨ ਆਪਣੇ ਨਜ਼ਰ ਦਾ ਆਦਰ ਕਰੇ**, ਫਿਰ ਉਹ ਉਸ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਨਾ ਆਵੇ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ‘ਤੇ ਨਾ ਲਿਆਵੇ।

**ਨਜ਼ਰ ਦੇ ਕਿਸਮਾਂ:**

1. **ਨਜ਼ਰ-ਏ-ਮੁਤਲਕ (ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਨਹੀਂ):** ਜਿਵੇਂ ਕਹਿਣਾ: «ਅੱਲਾਹ ਲਈ ਮੇਰੇ ਉੱਤੇ ਨਜ਼ਰ ਹੈ ਜੇ ਮੈਂ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਵਾਂ» ਅਤੇ ਕੋਈ ਖ਼ਾਸ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ **ਠੀਕ ਹੋਣ ਤੇ ਕਸਮ ਦਾ ਕਫ਼ਾਰਤ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।**

2. **ਜਿਗਰੀ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਵਾਲੀ ਨਜ਼ਰ:** ਜਿਵੇਂ «ਜੇ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬੋਲਿਆ ਤਾਂ ਮੈਂ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖਾਂਗਾ» — ਇਸ ਵਿੱਚ **ਜਵਾਬਦੇਹ ਨੂੰ ਚੋਣ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਵਾਅਦੇ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੇ ਜਾਂ ਕਸਮ ਦੀ ਕਫ਼ਾਰਤ ਦੇਵੇ।**

3. **ਮੁਬਾਹ ਨਜ਼ਰ:** ਜਿਵੇਂ «ਅੱਲਾਹ ਲਈ ਮੇਰੇ ਉੱਤੇ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਕੱਪੜਾ ਪਹਿਨਾਂ» — ਇੱਥੇ ਵੀ **ਚੋਣ ਹੈ ਕਿ ਕੱਪੜਾ ਪਹਿਨੇ ਜਾਂ ਕਸਮ ਦੀ ਕਫ਼ਾਰਤ ਦੇਵੇ।**

4. **ਮਕਰੂਹ ਨਜ਼ਰ:** ਜਿਵੇਂ «ਅੱਲਾਹ ਲਈ ਮੇਰੇ ਉੱਤੇ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਤਲਾਕ ਦਿਉਂ» — **ਕਸਮ ਦੀ ਕਫ਼ਾਰਤ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਹੈ**, ਪਰ ਨਜ਼ਰ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ; ਜੇ ਕਰ ਲਏ ਤਾਂ ਕੋਈ ਕਫ਼ਾਰਤ ਨਹੀਂ।

5. **ਗੁਨਾਹ ਵਾਲੀ ਨਜ਼ਰ:** ਜਿਵੇਂ «ਅੱਲਾਹ ਲਈ ਮੇਰੇ ਉੱਤੇ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਚੋਰੀ ਕਰਾਂ» — **ਪੂਰੀ ਕਰਨਾ ਮਨਾਂ ਹੈ**, ਕਸਮ ਦੀ ਕਫ਼ਾਰਤ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ; ਜੇ ਕਰ ਲਏ ਤਾਂ ਗੁਨਾਹ ਹੈ ਪਰ ਕੋਈ ਕਫ਼ਾਰਤ ਨਹੀਂ।

6. **ਤਾਕੀ ਨਜ਼ਰ (ਨਮਾਜ਼, ਰੋਜ਼ਾ ਆਦਿ):** ਜਿਵੇਂ «ਅੱਲਾਹ ਲਈ ਮੇਰੇ ਉੱਤੇ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਇਹ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਾਂ» — **ਅਗਰ ਨਜ਼ਰ ਕਿਸੇ ਸ਼ਰਤ ਨਾਲ ਹੋਈ, ਜਿਵੇਂ ਮਰੀਜ਼ ਸਿਹਤਮੰਦ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਸ਼ਰਤ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਪਾਲਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ; ਜੇ ਨਜ਼ਰ ਕਿਸੇ ਸ਼ਰਤ ਨਾਲ ਨਾ ਹੋਈ, ਤਾਂ ਪਾਲਣਾ ਮੁਬਾਹ ਹੈ।**