الشرح

حولاء دختر تویت از کنار عایشه رضی الله عنها می گذرد؛ و عایشه به رسول الله صلی الله علیه وسلم می گوید: این حولاء دختر تویت است؛ وی تمام شب را به نماز و عبادت می پردازد و نمی خوابد. اما رسول الله صلی الله علیه وسلم قیام تمام شب را برای او نپسندیده و می فرماید: «عملی را انجام دهید که در توان تان است»؛ پس رسول الله صلی الله علیه وسلم به این زن امر می کند که از عمل زیادش که او را به سختی انداخته و در آینده او را عاجز خواهد نمود، خودداری نموده و ادامه ندهد؛ سپس فرمان می دهد عملی را انجام دهیم که در توان ما هست؛ «به الله سوگند که الله خسته نمی شود اما شما خسته می شوید»؛ یعنی الله متعال به اندازه ی عمل تان به شما پاداش می دهد، هر چه عمل صالح انجام دهید، الله اجرش را می دهد؛ اما وقتی بنده از انجام اعمال نیک خسته و درمانده شود، آن را ترک می کند و الله متعال نیز پاداش آن عمل را قطع می کند. چون بنده در برابر عملش پاداش می بیند و هرکس عملش را بدون داشتن عذرهایی چون مریضی یا سفر ترک نموده و رها کند، پاداشش نیز قطع می شود؛ و این معنا از خستگی که از ظاهر حدیث، موصوف بودن الله متعال به آن بر می آید، برای الله متعال بهتر و مناسب تر و به صواب نزدیک تر است؛ و خستگی الله متعال مانند خستگی ما نیست، خستگی ما همراه کسالت و بی حوصلگی است، اما خستگی الله متعال صفتی است لایق شان او تعالی و با کسالت و بی حوصلگی همراه نیست.