الشرح

شیکردنەوەى فەرموودەکە: شانازی دەکەن بە دروستکردنی مزگەوتەکانەوە مەبەست ئەوەیە خەڵکی شانازی دەکات بەوەى مزگەوتەکان دروستدەکەن ودەیڕازێننەوە وبەرزی دەکەنەوە ودەیکەنە چەند نهۆمێک ونەخش ونیگاری جۆراوجۆری لەسەر دروستدەکەن، کەسێک بە کەسێکی تر دەڵێت: ئەو مزگەوتەى من دروستکردووە باشترە لەو مزگەوتەى تۆ دروستت کردووە. ولەوەیە شانازی کردن بە کردەوە بێت نەک بە قسە، وەکو ئەوەى زیادەڕەوەی بکات لە ڕازاندنەوەى ئەو مزگەوتەی دروستی کردووە، وجگە لەمانە؛ بۆئەوەى جوانتر بێت لەو مزگەوتەى کەسێکی تر دروستی کردووە، واجب ئەوەیە واز لەم کێبڕکێیە وڕازاندنەوەى مزگەوتەکان بهێنن، چونکە مزگەوتەکان بۆ ئەم مەبەستە دروست ناکرێن بەڵکو بۆ ئەوە دروستدەکرێن بۆئەوەى ئاوەدان بێتە بە یادی خواى گەورە ونوێژکردن وپەرستنی پەروەردگار وفێربوونی قورئان وزانستی شەرعی وئەو مەبەستانەى پەیوەندی بە قیامەتەوە هەیە، خواى گەورە دەفەرموێت: {إِنَّمَا يَعْمُرُ مَسَـٰجِدَ ٱللَّهِ مَنْ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلْيَوْمِ ٱلْـَٔاخِرِ وَأَقَامَ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَى ٱلزَّكَوٰةَ وَلَمْ يَخْشَ إِلَّا ٱللَّهَ ۖ فَعَسَىٰٓ أُو۟لَـٰٓئِكَ أَن يَكُونُوا۟ مِنَ ٱلْمُهْتَدِين} [التوبة: 18] واتە:{بەڕاستی مزگەوتەکانی خودا ئاوەدان دەکاتەوە کەسێک کە بڕوای ھێنابێت بەخوا و بەڕۆژی دوایی و نوێژەکانی بەجێ ھێنابێت و زەکاتی دابێت و لە کەس نەترسا بێت بێجگە لە خوا جا بەڵکو ئەوانە لەو کەسانە بن کە ڕێنمونی کراون}. وئیمامی عومەر -ڕەزاى خواى لێبێت- فەرمانیکردووە بە دروستکردنی مزگەوتەکان ووتی: (خەڵکی بپارێزە لە باران، وریابە ڕەنگی سوور وزەردی پێوە نەکەیت چونکە خەڵکی تووشی فیتنە ولادان دەکەیت): واتا مزگەوتێکیان بۆ دروست بکە کە لە باران وگەرمی تیشکی خۆر بیانپارێزێت کاتێک لە نێو مزگەوتدان، ومەیڕازێنەوە بە بۆیە وشتی ڕەنگاوڕەنگ چونکە خەڵکی تووشی لادان وگومڕایی دەبن وخشوعیان کەم دەبێتەوە لە کاتی نوێژدا بیریان لە لای نوێژەکە نامێنێت، وئەنەس دەڵێت: (شانازی بە دروستکردنی مزگەوت دەکەن، پاشان ئاوەدانى ناکەنەوە -بە نوێژکردن تێیدا وئامادە بوون لە مزگەوت- مەگەر خەڵکانێکی کەم نەبێت)، وئیبن عەباس دەڵێت: (مزگەوتەکان دەڕازێننەوە هەروەکو چۆن جولەکە وگاوڕەکان -شوێنی پەرستنیان- ڕازاندەوە)، وئەم دیاردەیە لە نیشانەکانى نزیکبوونەوەى قیامەتە، کاتێک ئەمە ڕوودەدات کە خەڵکی حاڵیان دەگۆڕێت ودینداری وئیمانیان لاواز دەبێت، وکردەوەکانیان بۆ خواى گەورە نییە بە دڵسۆزی، بەڵکو بۆ ڕیا وخۆدەرخستن وشانازی کردنە.