“ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਜ਼ਾਲਿਮ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਮਜ਼ਲੂਮ।”

“ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਜ਼ਾਲਿਮ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਮਜ਼ਲੂਮ।”

ਅਨਸ ਬਿਨ ਮਾਲਿਕ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: “ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਜ਼ਾਲਿਮ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਮਜ਼ਲੂਮ।” ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: “ਏ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੇ ਰਸੂਲ ﷺ! ਮੈਂ ਉਸ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਾਂ ਜਦੋਂ ਉਹ ਮਜ਼ਲੂਮ ਹੋਵੇ, ਪਰ ਜੇ ਉਹ ਜ਼ਾਲਿਮ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਸ ਦੀ ਕਿਵੇਂ ਮਦਦ ਕਰਾਂ?” ਉਹਨਾਂ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: “ਤੂੰ ਉਸਨੂੰ ਜ਼ੁਲਮ ਤੋਂ ਰੋਕ ਲਏ — ਇਹੀ ਉਸ ਦੀ ਮਦਦ ਹੈ।”

[صحيح] [رواه البخاري]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਭਰਾ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰੇ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਜ਼ਾਲਿਮ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਮਜ਼ਲੂਮ। ਤਦ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਹੇ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ! ਜਦੋਂ ਉਹ ਮਜ਼ਲੂਮ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਸ ਦੀ ਮਦਦ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਾਂਗਾ ਕਿ ਉੱਪਰੋਂ ਹੋਇਆ ਜ਼ੁਲਮ ਹਟਾ ਦਿਆਂ; ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਦੱਸ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਜੇ ਉਹ ਜ਼ਾਲਿਮ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਸ ਦੀ ਮਦਦ ਕਿਵੇਂ ਕਰਾਂ? ਉਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: ਤੂੰ ਉਸਨੂੰ ਰੋਕੀਂ, ਉਸਦਾ ਹੱਥ ਫੜੀਂ, ਉਸਨੂੰ ਜ਼ੁਲਮ ਤੋਂ ਬਚਾ ਲੈ — ਨਿਸ਼ਚਤ ਹੀ ਇਹੀ ਉਸਦੀ ਮਦਦ ਹੈ ਉਸਦੇ ਸ਼ੈਤਾਨ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਬੁਰੀ ਖਾਹਿਸ਼ ਵਾਲੀ ਨਫ਼ਸ ‘ਤੇ।

فوائد الحديث

ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿਚ ਇਮਾਨੀ ਭਰਾਵਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੱਕ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿਵਾਉਣਾ।

ਜ਼ਾਲਿਮ ਦਾ ਹੱਥ ਫੜਨਾ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਜ਼ੁਲਮ ਤੋਂ ਰੋਕਣਾ।

ਇਸਲਾਮ ਦਾ ਜਾਹਿਲੀ ਧਾਰਣਾਵਾਂ ਨਾਲ ਵਿਰੋਧ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਦੂਜਿਆਂ ‘ਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਣ।

التصنيفات

Muslim Society