ਏ ਲੋਕੋ! ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਸਲਾਮ (ਅਮਨ ਦੀ ਦੁਆ) ਫੈਲਾਓ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣਾ ਖਿਲਾਓ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜੋ (ਸੰਤੜਾ ਨਾਭੋ), ਅਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ, ਜਦ ਲੋਕ ਸੋ ਰਹੇ…

ਏ ਲੋਕੋ! ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਸਲਾਮ (ਅਮਨ ਦੀ ਦੁਆ) ਫੈਲਾਓ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣਾ ਖਿਲਾਓ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜੋ (ਸੰਤੜਾ ਨਾਭੋ), ਅਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ, ਜਦ ਲੋਕ ਸੋ ਰਹੇ ਹੋਣ, ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕਰੋ—ਤੁਸੀਂ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਸਲਾਮਤੀ ਨਾਲ ਦਾਖਲ ਹੋ ਜਾਵੋਗੇ।

ਅਬਦੁੱਲਾ ਬਿਨ ਸਲਾਮ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਜਦੋਂ ਨਬੀ ﷺ ਮਦੀਨਾ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖਣ ਲੱਗੇ ਅਤੇ ਕਿਹਾ: ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ﷺ ਆ ਗਏ, ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ਆ ਗਏ, ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ਆ ਗਏ — ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ। ਫਿਰ ਮੈਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਆ ਤਾਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਾਂ, ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਪਹਿਚਾਣ ਲਿਆ ਤਾਂ ਮੈਂ ਜਾਣਿਆ ਕਿ ਇਹ ਝੂਠਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਫਿਰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਗੱਲ ਜੋ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਸੁਣੀ ਉਹ ਸੀ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ: "ਏ ਲੋਕੋ! ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਸਲਾਮ (ਅਮਨ ਦੀ ਦੁਆ) ਫੈਲਾਓ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣਾ ਖਿਲਾਓ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜੋ (ਸੰਤੜਾ ਨਾਭੋ), ਅਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ, ਜਦ ਲੋਕ ਸੋ ਰਹੇ ਹੋਣ, ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕਰੋ—ਤੁਸੀਂ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਸਲਾਮਤੀ ਨਾਲ ਦਾਖਲ ਹੋ ਜਾਵੋਗੇ।"

[صحيح] [رواه الترمذي وابن ماجه وأحمد]

الشرح

ਜਦੋਂ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਮਦੀਨਾ ਆਏ, ਤਾਂ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਰਤ ਅਬਦੁੱਲਾਹ ਬਿਨ ਸਲਾਮ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹੂਦੀ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਬੀ ﷺ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਸਮਝ ਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹ ਚਿਹਰਾ ਕਿਸੇ ਝੂਠੇ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਤੇ ਸੱਚਾਈ, ਰੌਸ਼ਨੀ, ਹਸਨਤ ਅਤੇ ਰੁਹਾਨੀ ਹੀਬਤ ਦਾ ਨੂਰ ਝਲਕ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਹੀ ਵਜ੍ਹਾ ਸੀ ਕਿ ਹਜ਼ਰਤ ਅਬਦੁੱਲਾਹ ਬਿਨ ਸਲਾਮ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਗੱਲ ਜੋ ਸੁਣੀ, ਉਹ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਐਸੇ ਅਮਲਾਂ ਦੀ ਤਰਗੀਬ ਦਿਤੀ ਜੋ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਿਲ ਹੋਣ ਦਾ ਸਬਬ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਇਹ ਹਨ: ਪਹਿਲਾ: **ਸਲਾਮ ਦੀ ਤਹੀਅਤ (ਤੁਰਫ਼) ਨੂੰ ਫੈਲਾਉਣਾ**, ਇਸਨੂੰ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਬਹੁਤਾਇਤ ਨਾਲ ਕਰਨਾ — **ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਲਾਮ ਕਰਨਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹੈਂ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ।** ਦੂਜਾ: **ਖਾਣਾ ਖਿਲਾਉਣਾ** — ਚਾਹੇ ਉਹ ਸਦਕਾ ਹੋਵੇ, ਤੋਹਫਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਮਹਿਮਾਨਨਵਾਜ਼ੀ ਹੋਵੇ। ਤੀਜਾ: **ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜਣਾ** — ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਨੇਕ ਸਲੂਕ ਕਰਨਾ ਜੋ ਪਿਓ ਜਾਂ ਮਾਂ ਵਲੋਂ ਤੇਰਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੋਣ। ਚੌਥਾ: **ਰਾਤ ਨੂੰ ਨਫਲ ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾਕਰਨਾ ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਸੁੱਤਿਆਂ ਹੋਣ।**

فوائد الحديث

ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ **ਸਲਾਮ ਦੀ ਤਹੀਅਤ ਫੈਲਾਉਣਾ ਮੰਦੂਬ (ਚੰਗਾ) ਹੈ**, ਪਰ ਗੈਰਮੁਸਲਮਾਨ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਾਲ ਸਲਾਮ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਜੇਕਰ ਗੈਰਮੁਸਲਮਾਨ "ਅਸ-ਸਲਾਮੁ ਅਲੈਕੁਮ" ਆਖੇ, ਤਾਂ **"ਵਅਲੈਕੁਮ"** ਆਖ ਕੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।

التصنيفات

Voluntary Night Prayer (Qiyaam), Merits of Good Deeds