ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਅਜ਼ਾਨ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣੋ ਤਾਂ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਹੋ ਜੋ ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਮੇਰੇ ਲਈ ਦੂਆ ਕਰੋ।

ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਅਜ਼ਾਨ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣੋ ਤਾਂ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਹੋ ਜੋ ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਮੇਰੇ ਲਈ ਦੂਆ ਕਰੋ।

ਅਬਦੁੱਲਾ ਬਿਨ ਅਮਰੋ ਬਿਨ ਅਲ-ਆਸ ਰਜ਼ਿਅੱਲਾਹੁ ਅੰਹੁ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਨਬੀ ﷺ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਸੁਣਿਆ: ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਅਜ਼ਾਨ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣੋ ਤਾਂ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਹੋ ਜੋ ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਮੇਰੇ ਲਈ ਦੂਆ ਕਰੋ। ਜੇ ਕੋਈ ਮੇਰੇ ਲਈ ਦੂਆ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਲਈ ਦੂਜਣਾ ਸਵਾਲ ਦਾ ਦਸ ਗੁਣਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਮੇਰੇ ਲਈ ਵਸੀਲਾ ਮੰਗੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਵਸੀਲਾ ਜਨਤ ਦੀ ਇੱਕ ਥਾਂ ਹੈ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਕਿਸੇ ਇਕ ਬੰਦੇ ਲਈ ਹੀ ਮਖੁਸਸ ਹੈ, ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮੈਂ ਹਾਂ। ਜੋ ਮੇਰੇ ਲਈ ਵਸੀਲਾ ਮੰਗੇਗਾ ਉਸ ਲਈ ਸ਼ਫ਼ਾਅਤ ਹਾਸਲ ਹੋਵੇਗੀ।

[صحيح] [رواه مسلم]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਦਾਇਤ ਦਿੱਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਜ਼ਾਨ ਸੁਣੀ ਕਿ ਉਹ ਮੁਅੱਜਿਨ ਦੇ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਦੀ ਦੁਹਰਾਈ ਕਰਨ, ਮਗਰ ਹਯ੍ਯ ਅਲੱਸਲਾਹ ਅਤੇ ਹਯ੍ਯ ਅਲਲਫ਼ਲਾਹ ਦੇ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ 'ਤੇ ਇਹ ਕਹਿਣ: "ਲਾ ਹੌਲਾ ਵਲਾ ਕੂਵ੍ਵਤਾ ਇੱਲਾ ਬਿੱਲਾਹ", ਫਿਰ ਅਜ਼ਾਨ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਉੱਤੇ ਦੁਰੂਦ ਭੇਜਣ। ਕਿਉਂਕਿ ਜੋ ਕੋਈ ਨਬੀ ਉੱਤੇ ਇਕ ਵਾਰੀ ਦੁਰੂਦ ਭੇਜਦਾ ਹੈ, ਅੱਲਾਹ ਉਸ ਉੱਤੇ ਉਸ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਦੱਸ ਵਾਰੀ ਰਹਮਤ ਭੇਜਦਾ ਹੈ। ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਬੰਦੇ ਉੱਤੇ ਸਲਾਤ (ਦੁਰੂਦ) ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ: ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਉਸ ਬੰਦੇ ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਕਰਨਾ ਫਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ। ਫਿਰ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਲਈ "ਵਸੀਲਾ" ਮੰਗਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਜਨਤ ਵਿਚ ਇਕ ਮਕਾਮ ਹੈ। ਇਹ ਜਨਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਦਰਜਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਸਾਰੇ ਬੰਦਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੀ ਬੰਦੇ ਲਈ ਮੁਆੱਫ਼ਕ਼ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਮੈਂ ਉਮੀਦ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਮੈਂ ਹੀ ਹੋਵਾਂ।" ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਨਕਿਸਾਰੀ (ਹੰਭਲਤਾ) ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹ ਮਕਾਮ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਹੀ ਸ਼ਖ਼ਸ ਲਈ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਬੇਸ਼ੱਕ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਸੱਲ ਫਿਰ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਵਾਜ਼ਹ ਕੀਤਾ ਕਿ ਜਿਸ ਨੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਲਈ ਵਸੀਲੇ ਦੀ ਦੁਆ ਕੀਤੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਦੀ ਸ਼ਫਾਅਤ (ਸਿਫ਼ਾਰਿਸ਼) ਨਸੀਬ ਹੋਵੇਗੀ।

فوائد الحديث

ਅਜ਼ਾਨ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਦੀ ਤਰਗੀਬ (ਉਤਸ਼ਾਹ ਵਧਾਉਣਾ)।

ਮੁਅੱਜ਼ਿਨ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਉੱਤੇ ਦੁਰੂਦ ਭੇਜਣ ਦਾ ਫ਼ਜ਼ੀਲਾ (ਸਵਾਬ)।

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਉੱਤੇ ਦੁਰੂਦ ਭੇਜਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਵਸੀਲੇ ਦੀ ਦੁਆ ਕਰਨ ਦੀ ਤਰਗੀਬ।

"ਵਸੀਲਾ" ਦੇ ਮਅਨੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਬਲੰਦ ਮਰਤਬੀ ਦੀ ਵਾਜ਼ਹ ਤਸ਼ਰੀਹ — ਇਹ ਇਕ ਐਸਾ ਉੱਚਾ ਦਰਜਾ ਹੈ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਹੀ ਬੰਦੇ ਲਈ ਮੁਨਾਸਿਬ ਹੈ।

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਦੇ ਫ਼ਜ਼ੀਲਤ ਦੀ ਵਾਜ਼ਹ ਤਸ਼ਰੀਹ, ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਉੱਚਾ ਮਰਤਬਾ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਤਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਜਿਸ ਨੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਲਈ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਕੋਲੋਂ ਵਸੀਲੇ ਦੀ ਦੁਆ ਕੀਤੀ, ਉਸ 'ਤੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਦੀ ਸ਼ਫਾਅਤ ਵਾਜਿਬ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਦੀ ਇਨਕਿਸਾਰੀ (ਹੰਭਲਤਾ) ਦੀ ਵਾਜ਼ਹ ਤਸ਼ਰੀਹ — ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਉਮਤ ਨੂੰ ਉਸ ਉੱਚੇ ਮਰਤਬੇ (ਵਸੀਲੇ) ਲਈ ਆਪਣੇ ਹੱਕ ਵਿਚ ਦੁਆ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਦਰਜਾ ਆਖ਼ਿਰਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਹੈ।

ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਫ਼ਜ਼ਲ ਅਤੇ ਰਹਿਮਤ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ — ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਅਮਲ ਦੇ ਦਸ ਗੁਣਾ ਸਵਾਬ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।

التصنيفات

Belief in the Last Day, Merits of Remembering Allah, The Azan and Iqaamah