فوائد الحديث

අර්බුද ඇති වන බව දන්වා සිටීම. එය ඒ ගැන අනතුරු අඟවනු පිණිස හා මිනිසුන් ඉන් ඉවත් ව යාමට සූදානම් වනු පිණිසය. එබැවින් එහි ඔවුන් නිරත නොවිය යුතුය. ඉන් ඇතිවන හානියෙන් ආරක්ෂා වී, ඉවසීමෙන් සිටීමට අල්ලාහ්ගෙන් ඔවුන් පැතිය යුතුය.

නවවි තුමා මෙසේ පවසයි: "වාඩි වී සිටින්නා නැගිට සිටින්නාට වඩා උතුම්ය" යන ප්‍රකාශයේ සිට අවසානය දක්වා වූ නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන්ගේ ප්‍රකාශය වනාහි, එහි අර්ථය එහි ඇති භයානක කම විස්තර කිරීම මෙන්ම ඉන් වැළකීමට හා ඉන් පළා යාමට උනන්දු කරවීමය. සැබැවින්ම එහි හානිය හා අර්බුදය පිහිටනුයේ එයට ඇති බැඳීම මතය.

නවවි තුමා මෙසේ පවසයි: "එහි සහභාගී වීමට බල කරනු ලබන්නාගෙන් පාපය ඉවත් වේ. සැබැවින්ම ඝාතනය යනු බල කිරීමකින් සිදු නොවිය යුත්තකි. යමෙකු කවර කරුණක් සඳහා බල කරන්නේ ද ඔහු සමස්ත පාපයම උසුලනු ඇත."

ඉබ්නු හජර් තුමා මෙසේ පවසයි: තවත් අය‌ මෙසේ පවසති: පිරිසක් නායකයාට එරෙහිව කටයුතු කර, ඔවුන් සතු වගකීම්වලින් ඔවුන් ඉවත්ව, ඔහු සමග යුද්ධ කරන්නේ නම්, එවිට එම පිරිස සමග සටන් කිරීම අනිවාර්යය වන්නේය. එමෙන්ම පිරිස් දෙකක් යුද වදින්නේ නම්, එය වැළැක්වීමට බලය ඇති සෑම පාර්ශවයක්ම වැරදි කරන්නාගේ අත අල්ලා, අගතියට පත් වූ අයට සහය දිය යුතුය. මෙය බහුතරයගේ මතයයි. තවත් සමහරු විස්තර කර සිටිනුයේ: පිරිසකට නායකත්වයක් නැතිව කණ්ඩායම් දෙකක් අතර යම් ආකාරයක යුද්ධයක් පැවතුණේ නම් එවිට යුද්ධය තහනම් කරනු ලබන බව ය. මෙම මාතෘකාවට අදාළ හදීස් හා අනෙකුත් හදීස් පිහිටා ඇත්තේ එම පදනම මත ය.

නවවි තුමා මෙසේ පවසයි: අර්බුද ඇති වී ඇති අවස්ථාවක අරගල කිරීම සම්බන්ධයෙන් විද්වත්හු විවිධ මත දරති. පිරිසක් මෙසේ පවසා සිටියි: මුස්ලිම්වරුන් අතර අර්බුද ඇති වූ විටෙක අරගල නො කළ යුතුය. කිසිවෙකුට එරෙහිව ඔහුගේ නිවසට ඔවුන් පිවිස ඔහුව මරා දමන මෙන් ඉල්ලා සිටියේ නම් ඔහුව ආරක්ෂා කිරීම තමන්ට අනුමත නොවේ. ඊට හේතුව ඉල්ලා සිටින්නා නියෝග කරනු ලැබ ඇති බැවිනි. මෙය අබූ බක්රා සහ අනෙකුත් සහාබිවරුන්ගේ පිළිවෙතයි. ඉබ්නු උමර් සහා ඉම්රාන් ඉබ්නු හුසෙයින් (රළියල්ලාහු අන්හුමා) යන සහාබාවරු දෙදෙනා හා වෙනත් අය පවසා ඇත්තේ: එහි නොපිවිසිය යුතු බව ය. නමුත් තමන් ඔහු ආරක්ෂා කිරීමට සිතුවේ නම්, ඔහුව ආරක්ෂා කළ යුතු බවයි. මෙම අදහස් දෙකින්ම ඒකමතිකව පැහැදිලි වනුයේ ඉස්ලාමයේ මතුවන සියලුම අර්බුදවලදී තමන් එහි නියැලීම අත් හැර දැමිය යුතු බව ය. බහුතර සහාබාවරු හා ඔවුන්ගේ අනුගාමකයෝ සහ ඉස්ලාමයේ පොදු විද්වත්හු පවසා ඇත්තේ: අර්බුදයක දී සත්‍යය පාර්ශවය වෙත උදව් කළ යුතු බවත් අපරාධකරුවන් සමග අරගල කිරීමේ දී ඔහු සමග සිටගත යුතු බවත්ය. එය උත්තරීතර අල්ලාහ් ප්‍රකාශ කර ඇති සේය. එනම්: "අල්ලාහ්ගේ නියෝගය වෙත ඔවුන් නිවී යන තෙක් අපරාධකරුවන් සමග ඔබ අරගල කරනු.." නිවැරදි මතය වනුයේ මෙයයි. මෙම හදීස් පුරෝකතනය කරනුයේ සත්‍යය වන්තයා කවුරුන් දැයි නොදන්නා අය සම්බන්ධයෙන් හෝ එක් කණ්ඩායමක් නිවැරදි යැයි කිව නොහැකි අපරාධකාරී කණ්ඩායම් දෙක සම්බන්ධයෙනි.