فوائد الحديث

ফিতনা সম্পৰ্কে অৱগত কৰোৱা হৈছে, যাতে ইয়াৰ পৰা সতৰ্ক থাকিব পৰা যায়, আৰু মানুহে ইয়াৰ বাবে প্ৰস্তুতি লয়, লগতে যাতে ফিতনা অনুসন্ধান কৰি নুফুৰে। লগতে আল্লাহৰ ওচৰত ধৈৰ্য্য আৰু ইয়াৰ অনিষ্টৰ পৰা ৰক্ষা পাবলৈ প্ৰাৰ্থনা কৰিব লাগে।

ইমাম নাৱাৱীয়ে কৈছেঃ হাদীছটোত যে কোৱা হৈছে (গৈ থকা ব্যক্তিতকৈ বহি থকা ব্যক্তি উত্তম), ইয়াৰ দ্বাৰা সেই ফিতনাৰ ভয়াৱহতাক বুজোৱা হৈছে। লগতে তাৰ পৰা বিৰত থাকিবলৈ আৰু আঁতৰি থাকিবলৈ উৎসাহিত কৰা হৈছে। ইয়াৰ অনিষ্ট আৰু ফিতনা সেই অনুপাতেই কাৰ্যকৰী হ'ব, যি অনুপাতে ইয়াৰ সৈতে জৰিত হোৱা গৈছে।

ইমাম নাৱাৱীয়ে কৈছেঃ যিজন ব্যক্তিক বাধ্য কৰি সেই ফিতনাত অংশী কৰা হৈছে, তাৰ কোনো গুনাহ নহ'ব। কিন্তু বাধ্য হৈ কাৰোবাক হত্যা কৰাটো কেতিয়াও বৈধ নহয়, বৰং এনেক্ষেত্ৰত বাধ্য হোৱা ব্যক্তি আৰু যিয়ে নিৰ্দেশ দিছে উভয়ে সৰ্বসন্মতিক্ৰমে গুনাহগাৰ হ'ব।

ইবনে হাজাৰে কৈছেঃ কিছুমান বিশেষজ্ঞ বিদ্যানৰ মতে যদি কোনো এটা দলে শাসকৰ বিৰুদ্ধে বিদ্ৰোহ কৰে, অনিবাৰ্য্য কৰণীয়ৰ পৰা অস্বীকাৰ কৰে, আৰু যুদ্ধ আৰম্ভ কৰে, তেন্তে সিহঁতৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ কৰাটো ওৱাজিব হৈ পৰে। এইদৰে যদি দুটা মুছলিম দল পৰস্পৰে বিবাদত নামি পৰে, তেন্তে প্ৰতিজন সক্ষম ব্যক্তিৰ দায়িত্ব হৈছে ভুল পথত থকা ব্যক্তিক বিৰত ৰখা আৰু সঠিক পথত থকা দলক সহায় কৰা। এইটোৱে হৈছে জমহুৰ (অধিকাংশ) উলামাৰ মত। আন কিছুমানে আৰু অলপ বহলাই কৈছে যে, যদি দুটা মুছলিম দল এনেকুৱা সময়ত বিবাদত লিপ্ত হয়, যেতিয়া জামাতৰ কোনো নিৰ্দিষ্ট ইমাম নাই, তেনে অৱস্থাত যুদ্ধ কৰাটো নিষিদ্ধ। উক্ত হাদীছটো আৰু এই ধৰণৰ অন্যান্য হাদীছে এইটোৱে প্ৰমাণ কৰে।

ইমাম নাৱাৱীয়ে কৈছেঃ ফিতনাৰ সময়ত যুদ্ধ কৰা সম্পৰ্কে উলামাসকলৰ মাজত মতভেদ আছে। কিছুমানৰ মতে মুছলিমসকলৰ মাজত দেখা দিয়া ফিতনাৰ সময়ত যুদ্ধ কৰা বৈধ নহয়। যদিও সিহঁত ঘৰত সোমাই হত্যা কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে। তেওঁলোকৰ মতে আত্মৰক্ষা কৰাও বৈধ নহয়। কিয়নো আক্ৰমণকাৰী ভুল পথত আছে। এইটোৱে হৈছে চাহাবী আবু বাকৰা ৰাদ্বিয়াল্লাহু আনহু আৰু অন্যান্য লোকৰ মত। ইবনে ওমৰ আৰু ইমৰাণ বিন হুচাইন ৰাদ্বিয়াল্লাহু আনহুমাই কৈছেঃ এনেকুৱা ফিতনাত চামিল হোৱাটো বৈধ নহয়। কিন্তু যদি কোনোবাই আত্মৰক্ষাৰ বাবে উপায় অৱলম্বন কৰিব বিচাৰে তেন্তে কৰিব পাৰে। উক্ত দুয়োটা মতৰ মাজত এটা কথাৰ মিল আছে যে, মুছলিমসকলৰ মাজত দেখা দিয়া ফিতনাত অংশগ্ৰহণ কৰা ঠিক নহয়। ইয়াৰ বিপৰীতে অধিকাংশ চাহাবা আৰু তাবেঈন আৰু বিশেষজ্ঞ উলামাসকলৰ মতে ফিতনাৰ সময়ত যিটো দল সঠিক পথত আছে, সেইটো দলক সহায় কৰিব লাগে। আনকি বিদ্ৰোহীসকলৰ বিপক্ষে থিয় হৈ মোকাবিলা কৰিব লাগে। যেনে- পৱিত্ৰ কোৰআনত মহান আল্লাহে কৈছেঃ (আৰু যদি মুমিনসকলৰ দুটা দলে বাদ-বিবাদত লিপ্ত হয় তেন্তে তোমালোকে তেওঁলোকৰ মাজত মীমাংসা কৰি দিয়া, তথাপিও যদি তেওঁলোকৰ এটা দলে আন এটা দলৰ বিৰুদ্ধে সীমালংঘন কৰে, তেন্তে যিসকলে সীমালংঘন কৰে সিহঁতৰ বিৰুদ্ধে তোমালোকে যুদ্ধ কৰা, যেতিয়ালৈকে সিহঁতে আল্লাহৰ নিৰ্দেশৰ পিনে উভতি নাহিব।) এইটোৱে সঠিক মত। যিবোৰ হাদীছত বিৰত থাকিবলৈ তথা আঁতৰি থাকিবলৈ কোৱা হৈছে, সেইবোৰ হাদীছ হৈছে সেই পৰিস্থিতিৰ কাৰণে, যিটো পৰিস্থিতিত সত্য আৰু অসত্যৰ মাজত পাৰ্থক্য কৰাটো টান হৈ পৰে। অথবা যদি উভয় পক্ষ অন্যায়কাৰী হয়, আৰু কোনো এটা দলৰ পক্ষ লোৱা উচিত নহয়।