“ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ ਤੇ ਅੱਲਾਹ ਅਜ਼ਜ਼ਾ ਵ ਜੱਲ ਨਾ ਸੌਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਲਈ ਸੌਣਾ ਸ਼ੋਭਾ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦਾ।

“ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ ਤੇ ਅੱਲਾਹ ਅਜ਼ਜ਼ਾ ਵ ਜੱਲ ਨਾ ਸੌਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਲਈ ਸੌਣਾ ਸ਼ੋਭਾ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦਾ।

ਅਬੂ ਮੂਸਾ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਸੂਲ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਸਾਡੇ ਵਿਚ ਖੜੇ ਹੋਏ ਤੇ ਪੰਜ ਕਹਿਣਾਂ ਫਰਮਾਈਆਂ। “ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ ਤੇ ਅੱਲਾਹ ਅਜ਼ਜ਼ਾ ਵ ਜੱਲ ਨਾ ਸੌਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਲਈ ਸੌਣਾ ਸ਼ੋਭਾ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦਾ।، ਉਹ ਤੋਲ ਦਾ ਪੱਲਾ ਥੱਲੇ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਚੁੱਕਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਕੋਲ ਰਾਤ ਦਾ ਅਮਲ ਦਿਨ ਦੇ ਅਮਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਦਿਨ ਦਾ ਅਮਲ ਰਾਤ ਦੇ ਅਮਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ। ਉਸ ਦਾ ਪਰਦਾ ਨੂਰ ਹੈ — ਅਤੇ ਇਕ ਰਿਵਾਇਤ ਵਿਚ ਅੱਗ — ਜੇਕਰ ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਹਟਾ ਦੇਵੇ, ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਚਿਹਰੇ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਚਮਕ ਉਸਦੀ ਨਿਗਾਹ ਜਿੱਥੇ ਤੱਕ ਉਸਦੀ ਮਖਲੂਕ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ, ਸਭ ਕੁਝ ਸਾੜ ਦੇਵੇ।”

[صحيح] [رواه مسلم]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਖ਼ਤੀਬ ਬਣ ਕੇ ਖੜੇ ਹੋਏ ਤੇ ਪੰਜ ਪੂਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਫਰਮਾਈਆਂ। ਪਹਿਲੀ ਗੱਲ: ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਅਜ਼ਜ਼ਾ ਵ ਜੱਲ ਨਹੀਂ ਸੌਂਦਾ। ਦੂਜੀ ਗੱਲ: ਉਸ ਲਈ ਸੌਣਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਪੂਰੀ ਕ਼ਯੂਮੀਅਤ ਅਤੇ ਹਯਾਤ ਦਾ ਮਾਲਕ ਹੈ। ਤੀਜੀ ਗੱਲ: ਬੇਸ਼ਕ ਉਹ ਤਆਲਾ ਤਰਾਜੂ ਨੂੰ ਥੱਲੇ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਚੁੱਕਦਾ ਹੈ — ਬੰਦਿਆਂ ਦੇ ਉਹ ਅਮਲ ਜਿਹੜੇ ਉਸ ਵੱਲ ਚੜ੍ਹਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਤੌਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹ ਰਿਜ਼ਕ ਜੋ ਧਰਤੀ ਵੱਲ ਉਤਰਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਵੀ ਤੌਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰ ਮਖਲੂਕ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਤੇ ਰਿਜ਼ਕ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਘਟਾਉਂਦਾ ਜਾਂ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਚੌਥੀ ਗੱਲ: ਬੰਦਿਆਂ ਦੇ ਰਾਤ ਦੇ ਅਮਲ ਉਸ ਵੱਲ ਦਿਨ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚੜ੍ਹਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਦਿਨ ਦੇ ਅਮਲ ਰਾਤ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚੜ੍ਹਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਿਫ਼ਾਜ਼ਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਫ਼ਰਿਸ਼ਤੇ ਰਾਤ ਦੇ ਮੁਕਣ 'ਤੇ ਸਵੇਰੇ ਰਾਤ ਦੇ ਅਮਲ ਲੈ ਕੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਦਿਨ ਦੇ ਮੁਕਣ 'ਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਦਿਨ ਦੇ ਅਮਲ ਲੈ ਕੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਵੀ ਗੱਲ: ਉਸ ਤਆਲਾ ਦਾ ਪਰਦਾ, ਜੋ ਉਸਦੀ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਨੂਰ ਜਾਂ ਅੱਗ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਉਸ ਪਰਦੇ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦੇਵੇ, ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਚਿਹਰੇ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ, ਜਲਾਲ ਅਤੇ ਚਮਕ ਉਸਦੀ ਨਿਗਾਹ ਜਿੱਥੇ ਤੱਕ ਉਸਦੀ ਮਖਲੂਕ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ, ਸਭ ਕੁਝ ਸਾੜ ਦੇਵੇ। ਅਰਥ ਇਹ ਹੈ: ਜੇਕਰ ਉਹ ਆਪਣੀ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਵਾਲੇ ਪਰਦੇ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦੇਵੇ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਖਲੂਕ ਉੱਤੇ ਜਲਵਾ ਫਰਮਾਏ, ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਚਿਹਰੇ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਤੇ ਚਮਕ ਉਸਦੀ ਨਿਗਾਹ ਜਿੱਥੇ ਤੱਕ ਮਖਲੂਕ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ, ਸਭ ਕੁਝ ਸਾੜ ਦੇਵੇ — ਅਤੇ ਇਹ ਸਾਰੀ ਮਖਲੂਕ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੀ ਨਿਗਾਹ ਸਮੂਹ ਕਾਇਨਾਤ ਨੂੰ ਘੇਰੀ ਹੋਈ ਹੈ।

فوائد الحديث

ਅੱਲਾਹ ਸੁਬਹਾਨਹੁ ਵ ਤਆਲਾ ਲਈ ਨੀਂਦ ਅਸੰਭਵ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਨੀਂਦ ਕਮੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕਮੀ ਤੋਂ ਪਾਕ ਹੈ।

ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਜਿਸਨੂੰ ਚਾਹੇ ਗੌਰਵ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸਨੂੰ ਚਾਹੇ ਨਿਮਰਤਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਚਾਹੇ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸਨੂੰ ਚਾਹੇ ਆਪਣੇ ਬੰਦਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਭਟਕਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਹਰ ਰੋਜ਼ ਅਤੇ ਹਰ ਰਾਤ ਅਮਲ ਅੱਲਾਹ ਵੱਲ ਚੜ੍ਹਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬੰਦਿਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਰਾਤ ਅਤੇ ਦਿਨ ਦੇ ਅਮਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਲਾਹ ਅਜ਼ਜ਼ਾ ਵ ਜੱਲ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ।

ਇਹ ਹਦੀਸ ਅੱਲਾਹ ਅਜ਼ਜ਼ਾ ਵ ਜੱਲ ਦੇ ਇਨਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਸੁਚੱਜੀ ਤਰਤੀਬ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸੰਦ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਉਸਦੀ ਕਮਾਲੀ ਸਿਫ਼ਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੈ।

ਉਸ ਤਆਲਾ ਲਈ ਪਰਦੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨੀ, ਜੋ ਨੂਰ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋ ਉਸ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮਖਲੂਕ ਵਿਚਕਾਰ ਰੋਕ ਹੈ; ਇਸ ਪਰਦੇ ਦੇ ਬਿਨਾਂ, ਮਖਲੂਕ ਸਾੜ ਜਾਵੇਗੀ।

ਆਲ-ਆਜੂਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਸੱਚੇ ਲੋਕ ਅੱਲਾਹ ਅਜ਼ਜ਼ਾ ਵ ਜੱਲ ਨੂੰ ਉਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਰਣਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸਦੇ ਰਸੂਲ ﷺ ਨੇ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਹਾਬਿਆਂ ਨੇ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁਮ) ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਮਤ ਹੈ ਜੋ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ, ਨਾ ਕਿ ਨਵਾਂ ਬਣਾਇਆ। ਅੰਤ। ਸੂਨਿ ਨਸਲ ਦੇ ਲੋਕ ਅੱਲਾਹ ਲਈ ਉਹੀ ਨਾਮ ਅਤੇ ਸਿਫ਼ਤਾਂ ਸਥਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ, ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਤਬਦੀਲ, ਬਿਨਾਂ ਖੰਡਨ, ਬਿਨਾਂ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਮਝਾਉਣ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਮਿਸਾਲ ਲਾਉਣ ਦੇ। ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਉਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਮੰਨੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਤੇ ਚੁੱਪ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਨਾ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਅਸ੍ਵੀਕਾਰ। ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ: {ਉਹ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਸਮਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹ ਸਭ ਕੁਝ ਸੁਣਦਾ ਅਤੇ ਦੇਖਦਾ ਹੈ}।

ਉਸ ਨੂਰ ਦਾ ਜੋ ਉਸ ਤਆਲਾ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਹੈ, ਉਹ ਉਸ ਨੂਰ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਪਰਦੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂਰ ਨਾਲ ਉਹ ਪਰਦੇ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਉਹ ਮਖਲੂਕ ਦਾ ਨੂਰ ਹੈ। ਪਰ ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਨੂਰ ਉਸਦੇ ਲਈ ਉਚਿਤ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਜ਼ਾਤ ਲਈ ਹੈ; ਉਸ ਦਾ ਕੋਈ ਸਮਾਨ ਨਹੀਂ। ਅਤੇ ਜਿਸਨੂੰ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਦੇਖਿਆ, ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਉਹ ਪਰਦਾ ਸੀ ਜੋ ਅੱਲਾਹ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਬੰਦਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ।

التصنيفات

Oneness of Allah's Names and Attributes, Merits of Good Deeds, Repentance