تَفْضُلُ صَلاةُ الْجَمِيعِ صَلاةَ أَحَدِكُمْ وَحْدَهُ، بِخَمْسٍ وَعِشْرِينَ جُزْءًا، وَتَجْتَمِعُ مَلائِكَةُ اللَّيْلِ وَمَلائِكَةُ النَّهَارِ فِي صَلاةِ…

تَفْضُلُ صَلاةُ الْجَمِيعِ صَلاةَ أَحَدِكُمْ وَحْدَهُ، بِخَمْسٍ وَعِشْرِينَ جُزْءًا، وَتَجْتَمِعُ مَلائِكَةُ اللَّيْلِ وَمَلائِكَةُ النَّهَارِ فِي صَلاةِ الْفَجْرِ

از ابوهريره رضی الله عنه روایت است که می گويد: از رسول الله صلى الله عليه وسلم شنيدم كه فرمودند: «تَفْضُلُ صَلاةُ الْجَمِيعِ صَلاةَ أَحَدِكُمْ وَحْدَهُ، بِخَمْسٍ وَعِشْرِينَ جُزْءًا، وَتَجْتَمِعُ مَلائِكَةُ اللَّيْلِ وَمَلائِكَةُ النَّهَارِ فِي صَلاةِ الْفَجْرِ» «نماز با جماعت بر نمازی كه به تنهايی خوانده می شود، بيست و پنج برابر برتری دارد. و هنگام نماز صبح، ملائکه ی شب و ملائکه ی روز جمع می شوند». ابوهريره رضی الله عنه می گويد: اگر می خواهید اين آيه را بخوانيد: «إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا» [اسراء: 78] «نماز صبح [و تلاوت قرآن در این وقت،] مورد مشاهده [و در حضورِ ملائکه ی روز و شب] است».

[صحیح] [متفق علیه]

الشرح

پیامبر صلی الله علیه وسلم بیان می دارد که ثواب و پاداش نمازی که با جماعت خوانده می شود بیست و پنج برابر برتر از نمازی است که به تنهایی در خانه و یا بازار خوانده می شود؛ سپس او صلی الله علیه وسلم یادآور می شود که ملائکه ی شب و روز در نماز صبح جمع می شوند. آنگاه ابوهریره رضی الله عنه برای این مساله به این آیه استشهاد می کند و می گوید: اگر می خواهید این آیه را بخوانید: «إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا» «نماز صبح [و تلاوت قرآن در این وقت،] مورد مشاهده [و در حضورِ ملائکه ی روز و شب] است». [الإسراء: 78]، یعنی: ملائکه ی شب و روز در نماز صبح حضور دارند.

فوائد الحديث

ابن حجر می گوید: نماز در مسجد با جماعت از خواندن نماز در خانه و بازار با جماعت یا انفرادی در ثواب بیشتر است، این قول ابن دقیق العید است.

در حدیث فضیلت نماز فجر است؛ به دلیل جمع شدن فرشتگان در آن.

ابن باز گفت: مؤمن باید مواظب نماز جماعت باشد هر چند منزلش دور باشد تا به این خیر بزرگ برسد.

نووی در جمع بین روایات که نماز جماعت بیست و پنج درجه و دیگری بیست و هفت درجه برتر از نماز انفرادی می باشد می‌فرماید: جمع بین آنها بنابر سه وجه می باشد: یک: این که هیچ منافاتی ندارد چون ذکر اندک زیاد نمی کند، و مفهوم عدد از نظر اصولیان باطل است، دو: اینکه اولاً به اندک خبر داد سپس الله متعال او را از فضیلت بیشتر خبر داد، سه: بر حسب احوال نمازگزاران و نماز فرق می کند، و برای بعضی بیست و پنج برابر و برای بعضی بیست و هفت برابر فضیلت داده می شود، بر حسب کمال، پایبندی در هیأت و خشوع نماز و کثرت ادای نماز با جماعت و فضل آنان، و شرف مکان وغیره، و الله متعال داناتر است.

التصنيفات

فضیلت نماز جماعت و احکام آن