الشرح

در وضوی شرعی چهار عضو پاک و پاکیزه می شوند که عبارتند از: صورت و دست ها و سر و پاها؛ و این پاکی، حسی و معنوی می باشد؛ حسی بودن آن که امری روشن است چون انسان صورت و دست ها و پاهایش را می شوید و سرش را مسح می کند. و از این جهت به شستن سر امر نشده، چون مو دارد و سر در بالای بدن قرار دارد و اگر شسته شود به ویژه وقتی مو دارد، با مشقت و سختی همراه است خصوصا در روزهای زمستان؛ به همین دلیل الله متعال در این زمینه تخفیف داده و بنا بر رحمتش فقط مسح را در مورد سر فرض نموده است؛ بنابراین تردیدی نیست که وقتی انسان وضو می گیرد، اعضای وضو از نظر حسی، پاک و پاکیزه می شوند و این بر کمال اسلام دلالت دارد که بر پیروانش فرض نموده اعضایی را که غالبا آشکار هستند به این ترتیب پاکیزه نمایند. اما طهارت و پاکی معنوی؛ شایسته است که هر مسلمانی متوجه این بخش نیز باشد که پاک شدن از گناهان را به دنبال دارد. بنابراین چون صورتش را می شوید همه ی گناهانی را که با چشم مرتکب شده، از آن خارج می شود؛ و اینکه چشم را ذکر می کند - الله داناتر است - به عنوان مثال می باشد وگرنه بینی و دهان هم مرتکب گناه می شوند چنانکه گاهی انسان سخنی حرام و ناروا می گوید و بوهایی را استشمام می کند که حق آن را ندارد؛ و به این دلیل چشم ذکر شده، چون در میان اعضای چهره، بیشتر گناهان با آن انجام می شود. و مراد از بخشیده شده گناهان در این روایت، گناهان صغیره است چون گناهان کبیره نیاز به توبه دارند.